Zapiski słynnego naukowca Alana Turinga (1912-54) pioniera nauki o sztucznej inteligencji i komputerach, który położył zasługi w złamaniu kodów Enigmy, zostaną pod koniec listopada sprzedane przez dom aukcyjny Christie's w Londynie - donosi BBC.
Dziennikarz Gareth Halfacree zainaugurował internetową zbiórkę pieniędzy na kupno zapisków Turinga i zdeponowanie ich w muzeum Bletchley Park jako własności publicznej.
Jak dotąd zbiórka przyniosła tylko 15 tys. funtów. Tymczasem zapiski (w formie nadbitek 15 spośród 18 rozpraw naukowych Turinga, uzupełnione jego odręcznymi notatkami) mogą zostać sprzedane za 300-500 tys. funtów.
"Są to bardzo ważne dokumenty. (...) Turing jest pionierem nowoczesnych technologii cyfrowych. Wyobrażam sobie, że zainteresowanymi kupnem zapisków mogą być przedsiębiorcy z Sillicon Valley, ponieważ potrafią docenić ich historyczne znaczenie" - mówi Halfacree.
Jego inicjatywę popiera Fundusz Powierniczy Bletchley Park sprawujący pieczę nad ośrodkiem, w którym w czasie II wojny światowej Turing i jego ekipa pracowali nad rozszyfrowaniem tajnych wiadomości kodowanych przez Niemców z pomocą Enigmy (tzw. Station X).
Złamanie kodów Enigmy przez ekipę matematyków z Alanem Turingiem pozwoliło zmniejszyć straty aliantów na Atlantyku, gdzie ich konwoje były atakowane przez niemieckie okręty podwodne. Enigma odegrała też ważną rolę w zwycięstwie brytyjskiego generała Bernarda Montgomery'ego w bitwie pod El Alamein w listopadzie 1942 r. i w desancie Normandii.
"Wkład Turinga w złamanie kodów Enigmy jest bardzo duży, ale pionierską pracę wykonało jeszcze przed wojną polskie Biuro Szyfrów Sztabu Generalnego WP. Turing twórczo wykorzystał ich osiągnięcia" - powiedział PAP Andrzej Suchcic dyrektor Instytutu gen. Sikorskiego w Londynie.
"+Bomba+ Turinga to element rozwoju technologii komputerowej, ale pierwsze +bomby kryptologiczne+, czyli symulatory Enigmy konstruował Marian Rejewski. Na krótko przed wojną Niemcy skomplikowali budowę maszyny, a Polacy z braku czasu i środków nie mogli prac kontynuować, więc udostępnili wyniki swych prac Brytyjczykom" - dodaje.
Turing, genialny matematyk po zakończeniu II Wojny Światowej pracował nad jednym z pierwszych komputerów świata Manchester Mark 1. W 1954 r. odebrał sobie życie w dwa lata po tym, jak sąd ukarał go chemiczną kastracją i wszczepieniem kobiecych hormonów za nielegalny wówczas związek homoseksualny. Turing zgodził się na poddanie "chemicznemu eksperymentowi", ponieważ alternatywą była kara więzienia.
W 1936 r. Turing w publikacji uznanej za przełom w myśleniu (angielski tytuł "On Computable Numbers") wyłożył teoretyczne i filozoficzne podstawy zastosowania komputerów, zaś w 1950 r. opracował test pomiaru inteligencji maszyny, zwany Testem Turinga.
W opinii Winstona Churchilla Turing "wniósł największy, jednoosobowy wkład w zwycięstwo nad III Rzeszą". Biograf Turinga Andrew Hodges sądzi, iż "był to zdumiewający umysł, uzdolniony w wielu dziedzinach, a jego intelektualny wpływ zaczęto doceniać dopiero niedawno".
W ub. r. ówczesny premier Gordon Brown w imieniu rządu przeprosił za "przerażający sposób", w jaki Turing został potraktowany, choć zgodny z prawami czasów, w których żył.
Administratorzy ośrodka Bletchley Park chcą, by mieściło się tam narodowe muzeum maszyn matematycznych, kryptografii i kryptoanalizy, w którym zapiski Turinga miałyby swoje poczesne miejsce.
Z Londynu Andrzej Świdlicki (PAP)
asw/ fit/ ro/
