W wieku 88 lat w nocy z czwartku na piątek zmarła w szpitalu w Londynie Krystyna Bednarczyk, która wraz z mężem Czesławem przez długie lata prowadziła w Wielkiej Brytanii jedno z najbardziej znanych wydawnictw emigracyjnych - Oficynę Poetów i Malarzy (OPiM).
Krystyna Bednarczyk (z domu Brzozowska) urodziła się 12 kwietnia 1923 r. w Warszawie. Studiowała malarstwo. Pisywała też wiersze, jako poetka zadebiutowała w 1950 r. na łamach paryskiej "Kultury". W czasie wojny i okupacji była żołnierzem Armii Krajowej. Z Polski przez Niemcy przedostała się do Włoch, gdzie wstąpiła do II Korpusu gen. Władysława Andersa. Wraz z weteranami II Korpusu w 1946 r. ewakuowała się do Wielkiej Brytanii.
W 1949 r. wraz z mężem Czesławem - poznanym we Włoszech, założyła wydawnictwo, a w 1952 r. drukarnię, na co oboje uzyskali porękę znanego malarza, rysownika i kronikarza XX w. Feliksa Topolskiego. Początkowo ich całym majątkiem była pedałowa maszyna drukarska z tzw. demobilu. Później dorobili się także maszyny elektrycznej.
Sztuki drukarskiej uczyli się u Stanisława Gliwy (1910-86), cenionego linorytownika, prowadzącego własne wydawnictwo "Officina Typographica", specjalizującego się w drukowaniu na ręcznej maszynie drukarskiej reprintów starodruków i publikacji artystycznych.
Siedziba Oficyny mieściła się pod przęsłem kolejowym wiaduktu kolejowego łączącego stacje Charing Cross i Waterloo. Stąd jej nazwa "Drukarnia Pod Mostem". Pod innym segmentem wiaduktu miał swą pracownię Feliks Topolski, zachowaną jako muzeum jego imienia.
Oficyna działała pod tym samym adresem aż do końca 1991 r., gdy Czesław Bednarczyk zapadł na zdrowiu. Po jego śmierci wdowa przez pewien czas nadal użytkowała pedałową maszynę drukarską przeniesioną do jej prywatnego domu, pozostając czynną zawodowo aż do końca życia.
Ogółem do końca działalności OPiM wydała ponad 1 tys. książek, głównie literackich (ok. 25 proc. książek wydanych na emigracji w Londynie). Wśród autorów OPiM byli m. in. Jan Lechoń, Czesław Miłosz, Kazimierz Wierzyński, Jerzy Stempowski, Bolesław Taborski, Stanisław Vincenz, Stanisław Baliński, Adam Czerniawski, Antoni Słonimski, Wit Tarnawski.
Obok książek Oficyna od 1966 r. wydawała kwartalnik literacki "Oficyna Poetów".
Po II wojnie światowej Wielka Brytania stała się ważnym i dużym skupiskiem polskiej emigracji politycznej. Pisarze i poeci, którzy nie godzili się z ustrojem komunistycznym w kraju, wybrali trudny dla pisarza status emigranta.
Pisarze mieli w Londynie swój dom, tzw. Dom Pisarza oraz własną organizację - Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie, któremu przez pewien czas przewodniczyła Bednarkiewicz.
Obok OPiM w Londynie działały inne zasłużone dla polskiej kultury wydawnictwa - m.in. Polonia, Orbis, Gryf, PFK, Veritas. (PAP)
asw/ abe/ gma/
