Na szczycie UE w czerwcu 2012 r. Komisja Europejska przedstawi przywódcom krajów UE ostateczny raport z tzw. stress testów, czyli testów bezpieczeństwa elektrowni jądrowych w UE. Pierwsze efekty testów krytykuje Greenpeace, KE odpiera zarzuty.
W czwartek Greenpeace poinformował, że przeanalizował 10 tys. stron opublikowanych raportów elektrowni. Ocenił, że brakuje w nich rezultatów dotyczących wytrzymałości reaktorów na awarie takie jak te, które wskutek trzęsienia ziemi i tsunami dotknęły wiosną japońską elektrownię Fukushima, a także na wypadki lotnicze.
Organizacja zauważa, że w niektórych krajach testy były bardziej rygorystyczne, np. we Francji, od innych, np. w Czechach, Wielkiej Brytanii i Szwecji, co tłumaczy stopniem niezależności regulatorów od operatorów elektrowni. "Czechy dostarczyły raport o swoich sześciu reaktorach na siedmiu stronach, podczas gdy Słowenia przygotowała 177 stron o jednym rektorze" - wskazuje Greenpeace.
"Greenepeace mówi o częściowym rezultacie testów na dzień 15 sierpnia. Do tego czasu elektrownie jądrowe musiały przeprowadzić pierwszą ocenę. To była wstępna ocena sytuacji" - powiedziała w piątek podczas codziennego briefingu w Brukseli rzeczniczka KE ds. energii Marlene Holzner.
Dodała, że do końca października operatorzy elektrowni mają przesłać krajowym regulatorom pełen raport, czyli odpowiedzi na wszystkie pytania kwestionariusza. Pytania dotyczyły tego, jak dana elektrownia może reagować w określonych warunkach, np. w przypadku awarii systemu chłodzenia, trzęsienia ziemi, powodzi lub innych zagrożeń wynikających z warunków naturalnych i błędów człowieka. Odpowiedzi na pytania elektrownie muszą poprzeć analizami inżynierskimi.
"W kwestionariuszu znalazły się też pytania o wytrzymałość elektrowni na pośrednie czynniki takie jak pożar lasów, czy wypadki lotnicze" - powiedziała PAP Holzner.
Do końca roku KE raporty mają przedstawić krajowi regulatorzy. Potem rozpocznie się trzeci etap. tzw. peer review, kiedy eksperci wszystkich krajowych regulatorów mogą sprawdzić raporty innych krajów, a nawet wizytować elektrownie. Dopiero potem KE opublikuje finalny raport w czerwcu 2012 r. Wstępne rezultaty stress testów KE przedstawi na szczycie UE 9 grudnia. Ostateczne rezultaty testów mają być upublicznione.
Regulatorzy odpowiedzialni za bezpieczeństwo jądrowe ze wszystkich krajów UE są skupieni w Europejskiej Grupie Organów Regulacyjnych (ENSREG) i to ta organizacja będzie odpowiedzialna za ten etap.
Obawy wobec energetyki atomowej w UE wzrosły na skutek marcowej awarii w japońskiej elektrowni Fukushima, będącej następstwem połączonego z tsunami trzęsienia ziemi. Przywódcy krajów UE postanowili na marcowym szczycie, że kraje UE przeprowadzą tzw. stress testy, sprawdzające wytrzymałość elektrowni jądrowych na kataklizmy i błędy ludzkie. Zaprosili też do przeprowadzenia takich testów sąsiadów UE. Testy rozpoczęły się w czerwcu.
Pod koniec czerwca KE poinformowała, że na przeprowadzenie testów swoich elektrowni zgodnie z unijną metodologią zgodziły się Rosja, Białoruś, Ukraina, Armenia, Chorwacja, Turcja i Szwajcaria.
W maju krajowi regulatorzy oraz KE uzgodnili kryteria testów bezpieczeństwa unijnych elektrowni jądrowych, w których wbrew wcześniejszym zapowiedziom komisarza UE ds. energii Guenthera Oettingera nie znalazła się wytrzymałość na ataki terrorystyczne. Przeprowadzenie tego rodzaju testów ma uzgodnić oddzielna grupa ekspertów z krajów UE, odpowiedzialnych za zagrożenia atakami terrorystycznymi.
Z Brukseli Julita Żylińska (PAP)
jzi/ icz/ dmi/ ro/
