System, który mógłby m.in. uniemożliwiać przemyt broni jądrowej powstaje w ramach projektu MODES-SNM. Naukowcy z 5 krajów, w tym z Polski chcą opracować prototyp taniego, mobilnego systemu nowej generacji do wykrywania ładunków i materiałów rozszczepialnych.
W ramach projektu MODES-SNM (Modular Detection System for Special Nuclear Material - Modułowy System Wykrywania Materiałów Jądrowych o Specjalnym Znaczeniu), międzynarodowy zespół badaczy - w tym naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku - pracuje nad opracowaniem nowej generacji urządzeń pasywnych do wykrywania słabych lub dobrze osłoniętych ładunków z materiałów rozszczepialnych.
Jak poinformował NCBJ w przesłanym PAP komunikacie, uczeni do połowy 2014 roku mają zbudować i przetestować prototyp mobilnego systemu detekcyjnego. Ma on łatwo i szybko identyfikować zawartość niebezpiecznych ładunków, a nawet dostarczać pewnych informacji o rodzaju osłon użytych do jego zamaskowania. Użycie m.in. niedawno opracowanych tanich gazowych detektorów neutronów pozwoli na zredukowanie kosztów nowych urządzeń.
"Wśród różnych zagrożeń terrorystycznych, przemyt specjalnych materiałów jądrowych stosowanych w broniach jądrowych, a nawet samej bomby atomowej, stanowią niewyobrażalne niebezpieczeństwa dla świata" - skomentował światowej sławy ekspert w dziedzinie elektroniki jądrowej, prof. Marek Moszyński z NCBJ.
Dodał, że takie materiały są trudne do wykrycia, szczególnie, gdy są maskowane przez odpowiednie osłony. "Nasz system będzie dokonywał jednoczesnej detekcji i analizy różnych rodzajów sygnałów - promieniowania gamma oraz neutronów. Pozwoli to zwiększyć czułość pomiaru i odróżnić sygnał niebezpiecznego ładunku od sygnału tła promieniowania pochodzącego z naturalnych źródeł" - zapewnił.
Jak wytłumaczył kierownik zespołu pracującego nad projektem w Świerku, dr Łukasz Świderski z NCBJ, sercem urządzenia będą detektory oparte o wysokosprężone gazy szlachetne - hel i ksenon. "Jest to rozwiązanie niespotykane dotąd w powszechnym zastosowaniu. Nasza grupa, skupiona w Zakładzie Fizyki Detektorów NCBJ, będzie zajmować się charakteryzacją oraz optymalizacją pracy detektorów wchodzących w skład systemu. W końcowej fazie projektu weźmiemy na swoje barki przeprowadzenie testów laboratoryjnych gotowego prototypu w celu precyzyjnego określenia jego możliwości. Ostatnim etapem będzie zaś zademonstrowanie działania systemu w warunkach +bojowych+" - opisał.
W finansowanym przez Komisję Europejską projekcie MODES-SNM (Modular Detection System for Special Nuclear Material - Modułowy System Wykrywania Materiałów Jądrowych o Specjalnym Znaczeniu), oprócz polskich naukowców z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku, uczestniczą naukowcy z Włoch, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Irlandii. Prace nad projektem rozpoczęły się w styczniu.
Badanie i konstruowanie elektroniki stosowanej w technologiach jądrowych jest jedną ze specjalności naukowców z NCBJ. Zespół młodych fizyków i inżynierów stworzony przez prof. Marka Moszyńskiego z powodzeniem prowadzi badania nad detekcją sygnałów promieniowania jądrowego wykorzystywanego dla potrzeb medycyny, techniki, a ostatnio także w obszarze bezpieczeństwa publicznego.
W Świerku, poza obecnie uruchomionym projektem, trwają prace nad systemami do wykrywania i identyfikacji konwencjonalnych ładunków niebezpiecznych oraz innych przemycanych towarów. W NCBJ wytwarzane są także komercyjne systemy do detekcji i analizy promieniowania, m.in. używany w wielu laboratoriach na świecie analizator amplitudy Tukan.(PAP)
lt/ tot/ agt/
