Noblista Derek Walcott i wielokrotnie nominowany do literackiej Nagrody Nobla chiński poeta Bei Dao będą gośćmi 2. Festiwal Czesława Miłosza "Rodzinna Europa", który w poniedziałek rozpoczął się w Krakowie.
W programie festiwalu jest kilkadziesiąt wydarzeń: międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona twórczości Miłosza, wieczory poetyckie, koncerty i panele.
Do Krakowa przyjedzie blisko 200 pisarzy, poetów, tłumaczy i znawców twórczości Miłosza. Udział w festiwalu potwierdzili, m.in.: Derek Walcott, poeta arabski Adonis, Bei Dao, Claire Cavanagh, Oleg Czuchoncew, Natalia Gorbaniewska, Edward Hirsch, Jane Hirshfield, Zadie Smith, Tomas Venclova i indyjski poeta Aśok Wadźpeji.
"Myślę, że spełnia się marzenie Czesława Miłosza, który nie oczekiwał hołdów. Oczekiwał poważnej rozmowy i lektury jego dzieł. Ten festiwal będzie najlepszą okazją do uświadomienia sobie, jaki kontynent, jak wielką bibliotekę nam pozostawił. Dla Miłosza najważniejsza była zawsze poezja i to wiersze będą tu najważniejsze. Poezja zabrzmi w wielu językach (). Kraków stanie się poetycką Wieżą Babel" - mówił w poniedziałek dyrektor programowy Festiwalu Literackiego Czesława Miłosza Jerzy Illg.
Ilg dodał, że międzynarodowa konferencja naukowa "Miłosz i Miłosz", która w poniedziałek rozpoczęła się na Uniwersytecie Jagiellońskim nie będzie "okadzaniem Miłosza". "Będzie się z nim +rozmawiać+, będzie się go czytać i czasem krytykować, weryfikować, na ile jego idee i dokonania wytrzymały próbę czasu. Nie ma nic gorszego i nic bardziej obcego samemu Miłoszowi niż wyznawcze hołdy. On sam po otrzymaniu Nagrody Nobla wciąż złaził z cokołu, na którym miał być wieszczem i na który chciano go wepchnąć" - mówił Illg.
Krakowski festiwal będzie kulminacją ustanowionego przez Sejm RP Roku Miłosza. "To najważniejsze wydarzenie tego roku w Polsce" - mówił dyrektor Instytutu Książki Grzegorz Gauden. Dodał, że obchody Roku Miłosza będą się odbywać w wielu polskich miastach, a także na Litwie, w Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Rosji. "Planujemy, że w tym roku ukażą się 53 książki Miłosza w językach obcych - wznowienia lub zupełnie nowe przekłady jego poezji i eseistyki. Mam nadzieję, że wyjdą +Zniewolony umysł+ i +Rodzinna Europa+ w języku chińskim. Umowa została już podpisana i uważam to za wielki sukces" - powiedział PAP Gauden.
W poniedziałek na placu Szczepańskim stanął pawilon Miłosz. Wewnątrz można zobaczyć multimedialną instalację autorstwa Miłosza Łuczyńskiego i Marka Chołoniewskiego. To efekt podróży śladami poety. Miłosz Łuczyński sfilmował 53 miejsca, które uwiecznił w swoich tekstach Czesław Miłosz: ulice, domy, lasy Litwy, USA, Francję i Polskę. Instalacja łączy w jedno utwory Miłosza, obrazy i muzykę. Widzowie mogą wybrać miejsce ważne dla poety i dzięki projekcji na kolistym ekranie oraz dźwiękowi surround przenieść się w ten świat, słuchając jednocześnie recytacji tekstów poety.
Podczas wtorkowego wieczoru wspomnień o Czesławie Miłoszu mówić będą m.in. Aleksander Fiut, Jane Hirshfield, Adam Michnik, Tomas Venclova, Helen Vendler i Adam Zagajewski. Do przewodniego hasła festiwalu "Rodzinna Europa" nawiązywać będą dyskusje panelowe. Ich uczestnicy będą rozmawiać m.in. o Rosji, którą Miłosz poznał we wczesnym dzieciństwie, o tożsamości we współczesnym świecie i o roli religii.
Dla miłośników poezji przygotowano cztery wieczory poetyckie, których tytuły zaczerpnięto z dzieł Miłosza: "Księga olśnień", "Miasto bez imienia", "Nieobjęta ziemia" i "Wielkie Księstwo Poezji". Zaproszeni do Krakowa poeci będą mieć także indywidualne spotkania autorskie: w środę Aśok Wadźpeji, w czwartek Derek Walcott, w piątek Edward Hirsch oraz Adonis, w sobotę John Gray, a w niedzielę Zadie Smith oraz Bei Dao.
W piątek podczas gali w Operze Krakowskiej po raz siódmy wręczona zostanie Nagroda Transatlantyk dla wybitnego popularyzatora literatury polskiej zagranicą.
Na festiwalowych koncertach wystąpią m.in. irlandzka poetka pisząca w języku gaelickim Nuala Ni Dhomhnaill i wirtuoz dud Liam O'Flynn. Jednym z wydarzeń będzie polskie prawykonanie oratorium inspirowanego poezją Czesława Miłosza, napisanego przez litewską kompozytorkę Onutę Narbutaite. Na zakończenie festiwalu - 15 maja w Filharmonii Krakowskiej z koncertem kompozycji do wierszy Miłosza wystąpi Aga Zaryan z przyjaciółmi.
Festiwalowi towarzyszyć będą: przegląd filmów dokumentalnych o Czesławie Miłoszu, pokazy multimedialne oraz prezentacje książek (m.in. biografii Czesława Miłosza pióra Andrzeja Franaszka) oraz akcja "nosiciele poezji". Na podkoszulkach - które można kupić lub wygrać w konkursach - wydrukowane zostały fragmenty trzech utworów Miłosza. Zadaniem ich właścicieli będzie odnalezienie dalszego ciągu tekstu. "Nosiciele poezji" spotkają się w niedzielę podczas flash mobu na placu Szczepańskim.
Organizatorami Festiwalu Czesława Miłosza są: Krakowskie Biuro Festiwalowe i Instytut Książki we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim.
30 czerwca - w przeddzień objęcia przez Polskę przewodnictwa w Radzie UE przypadnie setna rocznica urodzin Czesława Miłosza.(PAP)
wos/ abe/
