Około 37 tys. nietoperzy zimuje w tym sezonie w podziemiach i innych obiektach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego w Lubuskiem. To największe z polskich zimowisk tych zwierząt - poinformował PAP koordynator liczenia nietoperzy Michał Stopczyński z firmy Ekologic.
Chiropterolodzy wstępnie stwierdzili, że hibernuje tam dziesięć gatunków tych latających ssaków.
Przed liczeniem naukowcy nie wykluczali, że z powodu wyjątkowo łagodnej zimy nietoperzy może być znacznie mniej niż w poprzednim sezonie, kiedy również zimowało tam ok. 37 tys. tych zwierząt.
Wynik weekendowego liczenia rozwiał te wątpliwości. Podobnie jak w latach minionych, w podziemiach najwięcej jest nocków dużych, rudych i nocków Natterera.
"Obawialiśmy się, że utrzymująca się wciąż jesienna aura spowoduje, iż nietoperzy będzie nieco mniej. Jeszcze kilka dni temu w niektórych miastach obserwowaliśmy latające w nocy nietoperze. Wciąż zdarzają nam się interwencje związane z aktywnymi nietoperzami w budynkach, nietoperzami wpadającymi do mieszkań itp., co oznacza, że nie wszystkie nietoperze zapadły w sen. Tego typu sytuacje zazwyczaj miały miejsce w listopadzie i grudniu. W MRU nietoperze najwyraźniej postawiły jednak na spokojny wypoczynek" - powiedział PAP Stopczyński.
W dwudniowej akcji uczestniczyło 35 chiropterologów z całej Polski. Ciągnące się kilometrami podziemia penetrowało dziewięć kilkuosobowych grup. Przy liczeniu wykorzystywano źródła światła i kamery termowizyjne. "Te ostanie pozwalają m.in. na określenie, które nietoperze zapadły już w pełny letarg, a u których dopiero zaczyna się proces zapadania w sen" - wyjaśnił Stopczyński.
Nietoperze spędzają najzimniejszy okres roku w tradycyjny dla siebie sposób - głowami w dół. W zależności od gatunki, ich skupiska liczą od kilku do kilkudziesięciu osobników - te najliczniejsze nazywane są przez chiropterologów klastrami.
Zwierzęta te potrafią wprowadzić swój organizm w stan hibernacji - spada wówczas temperatura ciała i zwalania metabolizm. Dzięki temu mogą przetrwać bez pożywienia kilka miesięcy, czerpiąc niezbędną energię jedynie ze zgromadzonego w ich organizmach tłuszczu.
Nietoperze podczas hibernacji przebudzają się kilkakrotnie, aby się napić i w celu rozmnażania się. Samice po zapłodnieniu potrafią jednak wstrzymać proces rozwoju zarodka, aby wydać na świat potomstwo w najkorzystniejszych warunkach, z reguły późną wiosną.
MRU to system korytarzy, tunelów i komór (o długości ponad 30 km) oraz naziemnych bunkrów, zbudowanych przez Niemców w latach 30. i w czasie II wojny światowej. Panująca tam stała temperatura i wilgotność stwarzają nietoperzom idealne warunki do zimowej hibernacji. Pod względem liczebności nietoperzy podziemia te są pierwszym w Polsce i ósmym w Europie miejscem zimowania tych ssaków.
W 1999 r. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim zainicjowała program ochrony unikatowej kolonii nietoperzy w międzyrzeckich podziemiach, w tym program monitoringu liczebności nietoperzy w częściach podziemi objętych całkowitą ochroną oraz wykorzystywanych do działalności turystycznej.
W okresie od października do kwietnia naukowcy liczą nietoperze co miesiąc w częściach podziemi położonych na trasach turystycznych i w ich sąsiedztwie. W połowie stycznia odbywa się główne liczenie, mające ustalić liczebności kolonii w danym sezonie zimowym; w tym roku stan kolonii był sprawdzany po raz 13.
W ramach programu przyrodnicy monitorują także warunki mikroklimatyczne w podziemiach w celu wczesnego wykrycia zmian niekorzystnych dla nietoperzy.
Po wstąpieniu do Unii Europejskiej Polska ma obowiązek monitorowania stanu gatunków i siedlisk przyrodniczych w Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Jednym z nich jest obszar Natura 2000 "Nietoperek", obejmujący dużą część MRU. (PAP)
mmd/ pad/
