Na tę ustawę czekaliśmy od lat, jej uchwalenie poprzedziły długie starania - mówią o wchodzącej w piątek w życie ustawie o weteranach działań poza granicami państwa przedstawiciele organizacji zrzeszających żołnierzy, którzy służyli na misjach.
Ustawa przyznaje weteranom m.in. dodatki do rent i emerytur, ulgi na przejazdy komunikacją, dopłaty do nauki oraz bezpłatną pomoc psychologiczną. W misjach zagranicznych od lat 50. XX w. służyło łącznie ok. 100 tys. Polaków, w przeważającej większości żołnierzy.
"Na tę ustawę zarówno ja, jak i moi koledzy czekaliśmy wiele lat" - powiedział PAP prezes Stowarzyszenia Rannych i Poszkodowanych w Misjach poza Granicami Kraju mł. chor. w st. spocz. Tomasz Kloc, ranny w Iraku w 2003 r. Podobnie ocenił nowe prawo emerytowany pułkownik Stanisław Malinowski z zarządu fundacji "Servi Pacis", która zajmuje się pomocą żołnierzom poszkodowanym i poległym na misjach oraz ich rodzinom. "Od wielu lat staraliśmy się, żeby taką ustawę wprowadzić w życie (...) Dopiero, gdy pojawili się weterani misji w Iraku i Afganistanie, sprawa zaczęła być bardziej poważnie traktowana przez władze" - powiedział.
Najważniejsze - zdaniem Kloca i Malinowskiego - zapisy ustawy dotyczą prawa do bezpłatnej pomocy psychologicznej poza kolejnością oraz dodatku do renty i emerytury uzależnionego od stopnia uszczerbku na zdrowiu doznanego na misji zagranicznej. Obaj za znaczące uważają też przepisy o zapomogach na pokrycie kosztów leczenia. Kloc zwrócił też uwagę, że uprawnienia przewidziane w ustawie o weteranach w wielu przypadkach zostały zaczerpnięte z innych obowiązujących przepisów, np. dotyczących inwalidów wojennych. "To wszystko jest zebrane w jednym miejscu i rozwiązane systemowo" - podkreślił.
"Ta ustawa była konieczna ze względu na kulejący system opieki społecznej, zarówno cywilny, jak i resortowy" - powiedział płk Malinowski, w latach 90. XX w. uczestnik misji UNPROFOR w Bośni i Hercegowinie.
W ubiegłym tygodniu MON uruchomiło na swoich stronach internetowych serwis poświęcony ustawie, w którym można znaleźć m.in. informacje o uprawnieniach przysługujących weteranom, odpowiedzi na wybrane pytania oraz informacje o Domu Weterana w Lądku Zdroju. W środę resort poinformował o uruchomieniu infolinii, za pomocą której zainteresowani mogą się skontaktować z pracownikami departamentu spraw socjalnych MON (dzwonić można pod numery (22) 6-874-321, 6-845-087, 6-874-111 lub 6-846-706; pytania można zadawać przez adres weteran@mon.gov.pl). Natomiast w czwartek MON wydał komunikat o podpisaniu ostatniego z 12 rozporządzeń do ustawy, jakie miał wydać resort.
Ustawa o weteranach działań poza granicami państwa wskazuje dwie grupy - weteranów i weteranów poszkodowanych. Status weterana będzie mógł uzyskać każdy, kto nieprzerwanie przez co najmniej 60 dni brał udział w misji pokojowej lub stabilizacyjnej, był członkiem kontyngentu policyjnego, wykonywał zadania ochronne BOR albo służył w ramach "zapewniania bezpieczeństwa państwa"; zawodowym strażakom status weterana przysługuje natomiast za co najmniej 60 dni łącznej służby w grupach ratowniczych. Z kolei status weterana poszkodowanego może zostać nadany temu weteranowi, który doznał uszczerbku na zdrowiu, bo w czasie misji zachorował lub miał wypadek; ustawa za rany odniesione w wypadku uznaje też te powstałe wskutek zamachu lub walki z przeciwnikiem. Oba statusy będzie można uzyskać na własny wniosek.
Weteranom, a także ich najbliższym, ustawa daje prawo do bezpłatnej pomocy psychologicznej poza kolejnością. Każdy weteran będzie też mógł zostać umieszczony w Domu Weterana w Lądku Zdroju. Poszkodowanym ustawa przyznaje pomoc na naukę, a tym, którzy otrzymują rentę inwalidzką, ulgi na przejazdy komunikacją miejską oraz koleją i autobusami. Poszkodowani weterani żołnierze i funkcjonariusze ABW i AW, a także wszyscy weterani z wojska i tych służb, którzy skończyli 65 lat, będą mogli otrzymać zapomogi.
Weterani poszkodowani, którzy pobierają emeryturę lub rentę inwalidzką, na swój wniosek mogą otrzymać dodatek weterana poszkodowanego. Może on wynieść maksymalnie 80 proc. najniższej emerytury, w zależności od uszczerbku na zdrowiu doznanego na misji.
Ustawa przewiduje też szereg honorowych uprawnień dla weteranów, np. odznaki "Za Rany i Kontuzje" oraz za zasługi. Byłym żołnierzom ustawa przyznaje prawo noszenia munduru. Zmarłym, na wniosek rodziny, będzie przysługiwała asysta honorowa podczas pogrzebu w kraju. Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych 29 maja w Polsce będzie Dniem Weterana Działań poza Granicami Państwa. (PAP)
ral/ abr/ jra/
