Ochrona granic, strefa Schengen, wspólny system azylowy w UE, ułatwienia w e-handlu i europejska ochrona ofiar przestępstw - to najważniejsze tematy nieformalnego spotkania rad ministrów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości w Sopocie w poniedziałek i wtorek.
O programie tych spotkań mówili w piątek dziennikarzom minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski i wiceminister SWiA Piotr Stachańczyk. Szefowie obu resortów będą gospodarzami tych spotkań. Poniedziałek - to dzień unijnych ministrów spraw wewnętrznych, a wtorek - sprawiedliwości.
Pierwszy punkt w poniedziałek to dyskusja o przyśpieszeniu prac nad wspólnym europejskim systemem azylowym. "To mechanizm prawny, który ma doprowadzić do sytuacji, kiedy każda osoba ubiegająca się o azyl czy status uchodźcy w dowolnym kraju UE będzie jednakowo traktowana w każdym państwie członkowskim, wszędzie mając jednakowe szanse na uzyskanie pozytywnej decyzji w swojej sprawie" - wyjaśnił Stachańczyk.
Jak powiedział prace nad tym systemem trwają już kilka lat i w tej chwili potrzeba politycznego impulsu rozwiązującego problem związany z kryzysami azylowymi w niektórych krajach Unii. "Wiąże się to z obowiązującym w Unii tzw. mechanizmem dublińskim, który przewiduje, że gdziekolwiek składa się wniosek o wizę czy azyl, dokument rozpoznaje to państwo Unii, granice którego imigrant przekroczył najpierw i tam odsyłana jest taka osoba oraz jej dokumenty. Skoro unijni ministrowie liczą na koniec prac nad wspólnym systemem azylowym do końca 2012 r., powinni politycznie uzgodnić, w którą stronę mają iść prace" - dodał wiceszef MSWiA.
Drugi poniedziałkowy temat to strefa Schengen. "Będzie mowa przede wszystkim o zdefiniowaniu pojęcia +sytuacja kryzysowa+ w rozumieniu problematyki Schengen. Chodzi raczej o to, jak pomagać krajom strefy Schengen, które na skutek nadzwyczajnego napływu osób są w kryzysie" - zaznaczył Stachańczyk i oświadczył, że w Sopocie nie będzie mowy o przywracaniu granic między państwami strefy. "Była o tym mowa na Radzie Europejskiej, ale Rada wskazała, że to Komisja Europejska powinna we wrześniu przedstawić swoje propozycje w tej sprawie i dyskusja na temat ewentualnych mechanizmów zabezpieczających związanych z przywracaniem granic będzie się mogła odbyć po przedstawieniu przez KE materiału do dyskusji" - dodał.
Trzecia część poniedziałkowej dyskusji ma dotyczyć granic zewnętrznych Unii i możliwości wykorzystania nowoczesnych technologii dla wzmocnienia ochrony granic. "Chodzi przede wszystkim o dwa systemy informatyczne, jakie proponuje KE: system rejestracji osób przekraczających granice zewnętrzne UE i tzw. system rejestracji podróżnych, który ułatwiałby przekraczanie granic podróżnym często je przekraczającym, którzy nigdy wcześniej nie sprawiali problemów przy przekraczaniu tych granic" - wyjaśnił Stachańczyk.
Czwarty punkt poniedziałkowego spotkania ministrów przewiduje dyskusję o polityce antynarkotykowej - w szczególności zwalczaniu narkotyków syntetycznych. "Przewidujemy, że ministrowie dokonają oceny zagrożeń wynikających z narkotyków syntetycznych - istniejących od dawna, jak i nowych; ocenią dotychczasowe przepisy unijne i wskażą swoje oczekiwania co do ich ewentualnych zmian" - poinformował wiceminister.
Według szefa resortu sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego, który będzie prowadzić spotkanie we wtorek, większość unijnych dyskusji będzie poświęcona tematom dwóm polskim priorytetom: europejskiemu prawu umów oraz wzmocnieniu ochrony ofiar przestępstw w Unii.
Europejskie prawo umów to nasz pomysł na opracowanie zestawu reguł transgranicznego handlu w internecie akceptowany przez sprzedającego i kupującego, którzy przyjmą na siebie taki zestaw klikając w "niebieski guzik" na witrynie internetowej sprzedającego. Taki instrument miałby usuwać ewentualne wątpliwości co do stanu prawnego, sposobu rozstrzygania sporów konsumenckich (zawsze w kraju kupującego), a jednocześnie nie ograniczałby swobody kontraktowania. Polskie ministerstwo sprawiedliwości stara się intensywnie promować ten projekt podczas konsultacji międzynarodowych.
Z badań Komisji Europejskiej wynika, że w ramach handlu internetowego część oferentów z tzw. starych państw członkowskich nie świadczy usług lub nie sprzedaje towarów do tzw. nowych państw członkowskich, np. do Polski. Zbadano, że nie dochodzi do skutku ok. 60 proc. e-transakcji, a jedna z przyczyn to obawa przedsiębiorców przed nieznanymi systemami prawnymi i związane z tym ryzyko w przypadku sporu prawnego z konsumentem - stąd pomysł na "niebieski guzik" jako reżim prawny do wdrożenia we wszystkich krajach UE.
"Nasza inicjatywa spotkała się z dużym zainteresowaniem i zrozumieniem wśród członków Rady UE" - powiedział Kwiatkowski przypominając, że 8 lipca Parlament Europejski poparł ideę "niebieskiego guzika" w europejskim prawie umów. Kwiatkowski wyraził nadzieję, że będzie można korzystać z tej opcji już pod koniec przyszłego roku.
W trakcie wtorkowego spotkania w Sopocie ministrowie mają też zastanawiać się nad strategią prac nad poszczególnymi instrumentami wchodzącymi w skład pakietu dot. ochrony ofiar. W tym kontekście Kwiatkowski wymienił inicjatywę, nad którą prace zainaugurowano w czasie minionej prezydencji hiszpańskiej, a Polska miała udział w jej przygotowaniu: chodzi o Europejski Nakaz Ochrony w sprawach karnych.
"Dzięki temu rozwiązaniu możliwe będzie stworzenie mechanizmu zapewniającego osobom chronionym, głównie ofiarom przemocy domowej, korzystania z takich samych środków ochronnych zarówno we własnym kraju, jak i za granicą" - wyjaśnił minister. Jego zdaniem prace nad projektem unijnego rozporządzenia mogą się zakończyć jeszcze podczas polskiej prezydencji.
Wojciech Tumidalski (PAP)
wkt/ bos/ jbr/
