W Sosnowcu powstanie muzeum pamięci Komitetu Obrony Robotników. W środę, w 80 rocznicę urodzin Anki Kowalskiej, działaczki KOR, złożono kwiaty na jej grobie w Sosnowcu, a w Muzeum w Pałacu Schoena otwarto ekspozycję "Anka Kowalska (1932-2008)".
Na wystawie zgromadzono liczne fotografie z czasów jej działalności w KOR, kopie protokołów przesłuchań, świadectwa szkolne, odręcznie pisane przez nią listy, a także odznaczenia.
W trakcie spotkania poinformowano o idei utworzenia muzeum Komitetu Obrony Robotników. Obecny na uroczystościach marszałek Senatu Bogdan Borusewicz powiedział PAP, że jest to "świetny pomysł" i zapewnił że wspiera pomysł.
Według prezydenta Sosnowca Kazimierza Górskiego w mieście nie brakuje obiektów, w których można byłoby powołać je do życia oraz zaprezentować w nim np. zbiory pokazane na otwartej w środę wystawie. Powiedział, że muzeum byłoby poświęcone m.in. nie tylko Kowalskiej, ale także Jackowi Kuroniowi, którego ojciec urodził się w Sosnowcu.
Jednym z pomysłodawców jest pasjonujący się historią i badający losy rodziny Kuroniów - Kazimierz Żmija. Dodał, że chciałby aby muzeum zostało otwarte w 2014 roku, w jednym z budynków w centrum Sosnowca. "Nam chodzi o muzeum żywe, które będzie prowadzić badania naukowe, działalność edukacyjną, które będzie inspirowało młode pokolenia" - powiedział historyk Uniwersytetu Śląskiego prof. Zygmunt Woźniczka.
Przyjaciółka Kowalskiej, Danuta Stołecka, także nie kryła zadowolenia. "Bardzo się z tego cieszę, bo to nie będzie tylko muzeum KOR-u" - mówiła. Tłumaczyła, że jest szereg ludzi o "fantastycznych życiorysach", związanych z historią Solidarności i najnowszą historią Polski. Dodała, że tworzenie muzeum będzie okazją, aby nagrać wspomnienia "ludzi, którzy odchodzą", zebrać relacje ludzi, którzy "byli i walczyli, a którzy być może są zapomniani".
Stołecka poinformowała, że oddała wszystkie pamiątki po swojej przyjaciółce pomysłodawcom muzeum. Jedną z nich jest pocztówka od Vaclava Havla. "Napisał do Anki Kowalskiej: Mila Pani Anko. To pozdrowienia i parę słów na temat jej książki" - wspominała Stołecka. Fragmenty książki "Folklor tamtych lat" czytał w trakcie uroczystości Andrzej Seweryn.
Anka Kowalska urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. Maturę zdała w Będzinie, a studia polonistyczne skończyła na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jeszcze na studiach zadebiutowała wierszami w "Słowie Powszechnym". Pracowała w Polskim Radiu w Warszawie, była redaktorką w kilku pismach. W 1959 roku otrzymała Nagrodę Literacką Młodych im. W. Pietrzaka. Od 1962 roku pracowała w redakcji programowej Instytutu Wydawniczego "PAX". Największą popularność przyniosła jej napisana w 1964 roku powieść pt. "Pestka", na podstawie której powstał film w reżyserii Krystyny Jandy. Jest także autorką kilku tomików poetyckich.
Działalność w opozycji antykomunistycznej rozpoczęła po tzw. wydarzeniach radomskich z czerwca 1976 roku. Wtedy została członkiem KOR-u (następnie Komitetu Samoobrony Społecznej KOR). Publikowała wówczas w czasopismach ukazujących się poza zasięgiem cenzury m.in. w paryskiej "Kulturze".
Działała w Solidarności, a po wprowadzeniu stanu wojennego była internowana. Zwolniona została dzięki staraniom organizacji "Lekarze Świata", wyjechała na leczenie do Francji. Do Polski wróciła w 1983 roku.
W maju 2006 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie.
Ekspozycję poświęconą Kowalskiej będzie można oglądać w Muzeum w Sosnowcu do 31 marca. (PAP)
ktp/ ls/
