W ub. roku rząd polski po orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wypłacił łącznie ponad 4 mln zł tytułem zadośćuczynienia i zwrotu kosztów - poinformował PAP resort spraw zagranicznych. Złożyły się na to wypłaty za orzeczenia wydane zarówno w roku 2012, jak i w 2013.
"W 2013 r. rząd polski wypłacił tytułem decyzji i wyroków ETPC kwotę 4 mln 84 tys. zł oraz 15 tys. euro" - wynika z wyliczeń MSZ. Złożyły się na to wypłaty obejmujące wyroki, ugody i deklaracje jednostronne wydane w zeszłym roku, ale także rok wcześniej.
MSZ zaznaczyło, że wypłata zadośćuczynienia realizowana jest bowiem w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku lub wydania decyzji zatwierdzającej ugodę lub deklarację jednostronną. Wyrok natomiast uprawomocnia się także w ciągu trzech miesięcy. Natomiast, jak zaznaczyło ministerstwo, "spora część orzeczeń ETPC wydana była z końcem 2012 r." i dlatego zasądzone kwoty wypłacone zostały w kolejnym roku.
Z danych resortu spraw zagranicznych wynika, że ETPC w ub. roku zasądził w sprawach polskich w przybliżeniu kwotę 2 mln 876 tys. zł. "Z tego ok. 60 tys. zł zasądzone zostało tytułem zwrotu kosztów, zaś reszta tytułem zadośćuczynienia" - dodało MSZ. W roku 2012 kwota ta wynosiła w przybliżeniu 2 mln 478 tys. zł, zaś w 2011 r. 3 mln 774 tys. zł.
Wyraźnie niższa była liczba wyroków wydanych w sprawach polskich. W 2013 r. zapadły 23 takie wyroki (14 niekorzystnych dla Polski), w porównaniu do 74 wyroków zapadłych rok wcześniej (56 niekorzystnych dla Polski).
"Mimo znaczącego spadku liczby orzeczeń ETPC wydanych przeciwko Polsce w 2013 r. kwota zasądzeń jest podobna do tej z roku poprzedniego. Przyczyną tego jest duża liczba rozstrzygnięć zapadłych w sprawach dotyczących prawa do poszanowania mienia" - powiedziała PAP pełnomocnik MSZ ds. postępowań przed ETPC Justyna Chrzanowska. Dodała, że "w tego rodzaju sprawach Trybunał zasądza odszkodowanie, którego kwota znacznie przewyższa sumę zadośćuczynienia przyznawanego w innego rodzaju sprawach".
Chrzanowska przypomniała m.in. orzeczenie z 2009 r. Maria Moskal w 2001 r. złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, a po przyznaniu jej tego świadczenia zrezygnowała z pracy. W 2002 r. ZUS cofnął jej decyzję o wypłacie wcześniejszej emerytury. Kobieta wygrała w ETPC, który zasądził jej 15 tys. euro zadośćuczynienia.
Z kolei w październiku 2012 r. Trybunał orzekł, że Polska musi zapłacić od 8 do 12 tys. euro odszkodowania dziesięciorgu polskim rodzicom opiekującym się chorymi dziećmi za to, że ZUS odebrał im wcześniej przyznane emerytury, pozbawiając ich środków do życia. Wszystkie sprawy, które rozpatrzył wtedy Trybunał, dotyczyły decyzji tego samego, rzeszowskiego oddziału ZUS.
Chrzanowska podkreśliła, że "na szczęście skargi związane z naruszeniem prawa własności, jak sprawa Moskal przeciw Polsce i jej podobne, miały charakter historyczny i wiązały się z działalnością jednego oddziału ZUS". "Oznacza to, że nowe skargi dotyczące prawa do wcześniejszej emerytury dla rodziców chcących sprawować samodzielną opiekę nad dzieckiem wymagającym stałej opieki nie napływają do ETPC i tym samym nie generują wydatków dla Skarbu Państwa" - oceniła.
W zeszłym roku - według ostatnich statystyk ETPC - do Trybunału wpłynęło 5031 nowych skarg przeciwko Polsce. Zakomunikowane rządowi polskiemu w celu zajęcia stanowiska zostały 154 sprawy. Liczby te zmniejszyły się w porównaniu z poprzednimi latami - w 2012 r. z Polski wpłynęły 5554 skargi, a zakomunikowane zostały 193.
Polska - jak podkreślało już wcześniej MSZ - znalazła się poza dziesiątką państw, przeciwko którym toczy się najwięcej postępowań. Przeciwko Polsce na koniec ubiegłego roku było 1648 skarg. Rok wcześniej - na koniec 2012 r. - było to 3100 spraw. "W dalszym ciągu zdecydowana większość skarg składanych przeciwko Polsce podlegała odrzuceniu przez Trybunał na wstępnym etapie badania sprawy" - zaznacza MSZ.
Na wykonanie oczekuje obecnie przed Komitetem Ministrów Rady Europy 705 wyroków w sprawach polskich, a więc ok. 200 mniej niż rok temu. W roku 2013 Komitet Ministrów uznał za wykonane 277 orzeczeń przeciwko Polsce, zaś w 2012 - 164.
Marcin Jabłoński (PAP)
mja/ bno/ gma/
