Rola budżetów obywatelskich w Wielkiej Brytanii wzrosła w ostatnich latach wskutek oszczędności i cięć wydatków publicznych oraz lansowanej przez obecną koalicję idei "wielkiego społeczeństwa", akcentującego inicjatywy oddolne i samopomoc społeczną.
Budżety obywatelskie, zwane PB (participatory budgeting) zapoczątkował poprzedni rząd Partii Pracy w 2008 r. Decydowanie o priorytetach i sposobie wydatkowania publicznych pieniędzy na szczeblu lokalnym wpisywało się w propagowanie przez laburzystów regionalizmu.
Za rządów obecnej koalicji konserwatywno-liberalnej regionalizm zszedł na dalszy plan, a na pierwszy wysunęły się oszczędności; lokalne władze samorządowe muszą podejmować trudne decyzje finansowe i chcą, by ludzie na szczeblu lokalnym angażowali się w decydowanie o tym, jak i gdzie je wydać.
Finansowana przez rząd komórka PBU (Public Budgeting Unit) monitorująca PB chce, by władze lokalne rutynowo przeznaczały na PB 1 proc. budżetu.
Do końca kwietnia 2012 r. na 140 projektów realizowanych w Anglii przez lokalne władze samorządowe, kooperatywy mieszkaniowe, ośrodki podstawowej opieki zdrowotnej i wolontariuszy przeznaczono 28 mln funtów. W Walii wsparto 20 projektów, a w Szkocji 8.
Pierwszym etapem PB jest ogłoszenie projektu (np. rewitalizacja obszarów miejskich, usprawnienie recyklingu, wsparcie osób opiekujących się obłożnie chorymi itp.), wyasygnowanie na niego środków, zaproszenie do składania projektów (wraz z określeniem kryteriów, kto może je składać i jakie wymogi mają spełniać), ich techniczna ocena, społeczna konsultacja połączona z głosowaniem i kontrola realizacji.
PB nie ogranicza się tylko do lokalnych władz samorządowych. W czerwcu br. konsultacje nad przeznaczeniem pieniędzy ze społecznej zbiórki zorganizowała diecezja w Litchfield. Raport Lorda Stevensa z ub. miesiąca zaleca regionalnym siłom policyjnym powołanie komórek PB po to, by lokalna społeczność miała więcej do powiedzenia ws. celów, na które policja wydaje środki.
PB jest w W. Brytanii oddolnym ruchem entuzjastów, coraz bardziej profesjonalizującym się.
Od września 2012 r. działa ogólnokrajowa sieć PB (PB Network) posiadająca własny portal i grupę inicjatywną. Sieć zorganizowała, jak dotychczas, trzy ogólnokrajowe konferencje, wydaje własny informator i opracowała darmowy podręcznik w formacie pdf. We współpracy z inną grupą, zajmującą się doradztwem - PB Partners - organizuje szkolenia.
Oceny co do skuteczności PB są podzielone. Z jednej strony akcentuje się większe zaangażowanie ludzi w lokalne sprawy, efektywniejsze gospodarowanie pieniędzmi, a z drugiej to, że PB nie wystarcza dla rozwiązania trudnych problemów jak np. miejskie patologie. Istnieje też ryzyko wywierania zorganizowanej presji na uczestników głosowania i grupowania się ich według przynależności etnicznej. (PAP)
asw/ ala/
