Tradycja nakazywała, aby górale w Beskidzie Żywieckim ustroili w wigilię połaźnicę. To czubek jodły ozdobiony główkami cebuli i czosnku, orzechami, domowymi ciastkami i łańcuchami ze słomy. Gazdowie przynosili go rankiem z lasu. Połaźnicę wieszali u powały nad stołem.
W wigilię wcześnie rano gaździna budziła domowników i składała im życzenia. Krótko potem wychodziła do strumienia po wodę, a gazda szedł do lasu po czubek jodły. Gazdowie oporządzali także bydło i przygotowywali pokarm dla zwierząt, aby starczyło go aż do święta Trzech Króli. Tradycja nakazywała bowiem powstrzymanie się od ciężkich prac w tych czasie.
Przed wieczerzą wigilijną górale opasywali stół żelaznym łańcuchem, na którym domownicy stawiali nogi. Wierzyli, że dzięki temu będą twardzi niczym żelazo. Stół przykrywali białym prześcieradłem, pod którym rozkładali grubą warstwę siana i monety. Dzięki temu w przyszłym roku zboże miało obrodzić, a górale nie powinni narzekać na brak pieniędzy.
Wieczerzę rozpoczynano wraz z pierwszą gwiazdą. Honorowe miejsce zajmował nestor rodziny. Jako pierwszy brał ze stołu opłatek i dzielił się z pozostałymi domownikami. Odkrawał też piętkę z bochenka chleba, wykrawał z niej miękki środek, w który wkładał kawałek opłatka. Po wieczerzy chował "okraik" za święty obraz. Wierzono, że przyniesie to urodzaj na polach.
Górale podczas wieczerzy raczyli się między innymi podsypywaną kaszą zupą z suszonych śliwek, rybą, grzybami oraz kapusta z fasolą lub grochem. Nikt nie mógł odejść od stołu pod groźbą śmierci w nadchodzącym roku.
Wieczerzę kończyła wspólna modlitwa. (PAP)
szf/ abe/
