Były prezydent RP Lech Wałęsa apelował w czwartek w Waszyngtonie, by USA odzyskały utracone z końcem XX wieku przywództwo moralno-polityczne. Niestety, nie udało się to prezydentowi Barackowi Obamie, a świat bez przywództwa staje się niebezpieczny - tłumaczył.
"Stany Zjednoczone muszą odzyskać utracone po upadku komunizmu przywództwo moralno-polityczne. Teraz prowadzą militarnie oraz ekonomicznie, choć słabo, ale nie prowadzą moralno-politycznie" - powiedział Wałęsa polskim dziennikarzom w Waszyngtonie, gdzie przebywa w związku z uroczystym pokazem filmu Andrzeja Wajdy "Wałęsa. Człowiek z nadziei". Pokaz odbył się w środę w Kongresie.
Wałęsa przyznał, że tak jak inni miał nadzieję, że to prezydentowi Barackowi Obamie uda się odzyskać utracone przywództwo USA na świecie. "Nie udało mu się i to niedobrze. Do końca XX wieku Stany Zjednoczone były ostatnią deską ratunku, nadzieją. Teraz to trzeba odzyskać, bo świat bez tego przewodzenia jest bardzo niebezpieczny" - powiedział.
Zastrzegł, że przywództwo USA powinno wyrażać się w nowym stylu. "Nie załatwiać za świat problemów, nie prowadzić wojen, ale to stąd powinny wychodzić programy i pomysły, jak organizować świat" - mówił. Jest to obowiązkiem USA "jako supermocarstwa" - podkreślił.
Były polski prezydent mówił, że właśnie z takim przesłaniem przyjechał do Waszyngtonu, gdzie rozmawiał z amerykańskimi parlamentarzystami, w tym z przewodniczącym Izby Reprezentantów Johnem Boehnerem. Udzielił też kliku wywiadów, w tym telewizjom CNN i Fox. Gdy pod Kapitolem trwała w czwartek konferencja prasowa z polskimi dziennikarzami, na spotkanie ze współtwórcą Solidarności wyszła grupka republikańskich kongresmenów. Do nich też Wałęsa zaapelował o aktywne przywództwo USA.
Wałęsa był pytany - zarówno przez polskich dziennikarzy, jak i Amerykanów podczas środowej debaty w Kongresie - o sytuację na Ukrainie, gdzie od wielu dni trwają protesty zwolenników integracji europejskiej, zirytowanych, że władze nie podpisały umowy o stowarzyszeniu z Unią Europejską. "Ukraina jest naprawdę mocno podporządkowana Rosji i nie może popaść z nią w konfrontację, bo ani UE ani świat nie jest w stanie zastąpić (Ukrainie) luki po Rosji - powiedział. - Ale trzeba udowodnić (prezydentowi Rosji Władimirowi) Putinowi, jak dużo zarobi, jeśli Ukraina będzie lepiej pracować, a będzie lepiej pracować, jak będzie wolna". Podkreślił, że "nie ma Europy bez Ukrainy" i jedynym kierunkiem dla tego kraju jest kierunek zachodni. "Jutro musi się do tego też podłączyć Rosja. Z wojowania przejdziemy na pracę" - dodał.
Jak mówiła demokratyczna senator Barbara Mikulski, Wałęsa poruszył podczas spotkania z nią temat zniesienia wiz turystycznych dla Polaków. "Podziwiam go. Nie traci okazji, by zabiegać o sprawy Polski w USA" - powiedziała. W rozmowie z polskimi dziennikarzami Wałęsa przyznał, że z tego nierozwiązanego od lat problemu na linii USA-Polska można się już tylko śmiać. "Jak to możliwe, by Ameryka, która ma przyjaciół, traktowała ich gorzej niż wrogów. Śmiejmy się z tego, to już naprawdę jest śmieszne" - powiedział.
Wałęsa przyjechał na Kapitol po 24 latach. To tu w 1989 roku wygłosił swe słynne przemówienie przed połączonymi izbami Kongresu USA, co pokazuje kulminacyjna scena "Człowieka z nadziei". Film, jak i samego Wałęsę publiczność w wypełnionym po brzegi Audytorium Kongresu nagrodziła owacją na stojąco.
W czwartek film Wajdy "Wałęsa. Człowiek z nadziei", polski kandydat do Oscara w kategorii filmu nieanglojęzycznego, otwiera w Waszyngtonie festiwal filmów europejskich - AFI European Union Film Showcase. Światowa premiera filmu odbyła się 5 września w Wenecji.
Z Waszyngtonu Inga Czerny (PAP)
icz/ mmp/ mc/
