Forum Humboldtów - najważniejszy obecnie projekt budowlany w dziedzinie kultury w stolicy Niemiec Berlinie - jest tematem wystawy, która zostanie otwarta we wtorek na Zamku Królewskim w Warszawie. Forum Humboldtów łączy w sobie działalność kulturalną z naukami przyrodniczymi.
Forum Humboldtów (niem. Humboldtforum) swoją nazwę zawdzięcza braciom Humboldtom - niemieckim badaczom, związanym w Berlinem, żyjącym na przełomie XVIII i XIX wieku.
Aleksander von Humboldt (1769-1859), był prawdziwym obywatelem świata, przyrodnikiem i podróżnikiem, jednym z twórców nowoczesnej geografii m.in. nauki o krajobrazie i klimatologii, a także badaczem kultur pozaeuropejskich. Podróżował i badał Amerykę hiszpańskojęzyczną - dorzecze Orinoko i Kubę. Wspiął się na Chimborazo w Andach - najwyższy szczyt Ekwadoru. Był też w Bogocie i Stanach Zjednoczonych. Później podróżował na wschód: do Uralu, Ałtaju, chińskiej Dżungarii i nad Morze Kaspijskie. Jako jeden z pierwszych postulował ochronę przyrody, jest twórcą pojęcia "pomnik przyrody".
Z kolei jego starszy brat Wilhelm von Humboldt (1767-1835) był filozofem, literaturoznawcą, wojskowym i dyplomatą, pruskim ministrem, a jednocześnie założycielem uniwersytetu berlińskiego i muzeum berlińskiego.
Jak zaznaczają twórcy wystawy na temat Forum Humboldtów, tak jak w przeszłości bracia Humboldtowie, tak w przyszłości forum ich imienia, ma w sobie łączyć nauki przyrodnicze i działalność kulturalną. Siedzibą jego ma być odbudowany Zamek w Berlinie. W ramach Forum pomieścić ma on Muzeum Etnograficzne i Muzeum Sztuki Azjatyckiej ze swymi największymi i najbardziej znaczącymi w Europie zbiorami sztuki i kultury pozaeuropejskiej (należące do Fundacji Dziedzictwa Pruskiego), Bibliotekę Główną i Krajową w Berlinie, Bibliotekę dla Dzieci i Młodzieży oraz Uniwersytet Humboldtów.
Za budowę Forum odpowiedzialna jest powstała w 2009 r. instytucja pożytku publicznego pod nazwą Fundacja Zamek w Berlinie - Forum Humboldtów. Ściśle współpracuje ona z pełnomocnikiem rządu federalnego ds. kultury i mediów. Wspierana przez Federalne Ministerstwo Komunikacji, Budownictwa i Rozwoju Miast, przejęła funkcję inwestora budowy Humboldtforum.
Na wystawie w Piwnicy Renesansowej Zamku Królewskiego w Warszawie pokazana zostanie makieta Zamku w Berlinie. Przypomniana zostanie historia tego budynku, przedstawiona będzie też idea powołania Forum Humboldtów.
Zamek w Berlinie mieścił się w samym centrum miasta, na wyspie na Sprewie. Zbudowany został w połowie XV wieku. Kamień węgielny pod jego budowę położył elektor Fryderyk II Żelazny. Wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany gmach ostateczny kształt uzyskał w 1845 r. Od 1701 r. był rezydencją królów Prus, a w latach 1871-1918 był siedzibą cesarzy niemieckich. Po upadku monarchii i powstaniu Republiki Weimarskiej zamek pełnił funkcje muzealne.
W 1945 r. został uszkodzony przez alianckie bombardowania, częściowo też spłonął. Jego stan pozwalał jednak na organizowanie w nim wystaw. W 1950 r. z powodów czysto politycznych został wysadzony w powietrze na polecenie władz NRD, które uznały go bowiem za symbol pruskiego imperializmu. 20 lat później, na miejscu Zamku, powstał Pałac Republiki. Otwarty uroczyście w 1976 r. służył jako siedziba parlamentu NRD.
Decyzję o odbudowie zamku w Berlinie Bundestag podjął w 2007 r. Rozpisano konkurs na budowę na tę realizację. Wygrał go włoski architekt Franco Stella. W 2008 r. rozebrano Pałac Republiki. Rekonstrukcja gmachu zamku miała się rozpocząć w 2010 r. Jednak rok temu decyzją rządu federalnego ze względu na kryzys finansowy rozpoczęcie budowy przesunięto na 2014 r.
Wystawa na Zamku Królewskim prezentowana będzie do 15 czerwca. Wcześniej - na przełomie października i listopada 2010 r. była eksponowana w Instytucie Goethego w Paryżu, a w kwietniu i maju tego roku - w ratuszu w Kilonii w Niemczech. (PAP)
dsr/ ls/
