Apelem poległych, salwą honorową oraz złożeniem wieńców uczczono we wtorek przy pomniku Żołnierzy "Żywiciela" na stołecznym Żoliborzu zbliżającą się 69. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego.
W imieniu żołnierzy 22. obwodu Armii Krajowej "Żywiciel" uczestników uroczystości przywitał prezes Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej "Żywiciel" Stanisław Bontemps. "Nas uczestników konspiracji i powstania jest stale, przy kolejnych rocznicach, coraz mniej. Dlatego z uwagą i ogromną satysfakcją, my odchodzący widzimy, że sprawy i idee, którym poświęciliśmy najpiękniejsze lata młodości, a liczni przyjaciele życie, żyją dalej w kolejnych pokoleniach, stają się elementem tożsamości narodowej młodych Polek i Polaków" - mówił.
Podkreślił także, że on i jego koledzy cenią również fakt pozytywnej reakcji władz dzielnicy na ich odezwę, by już w tym roku zainaugurować przygotowania do 70. rocznicy powstania. "Gdy przyjdzie mi składać ostatni raport mojemu bezpośredniemu ukochanemu dowódcy mjr +Żmii+ powiem krótko: +Panie majorze, plutonowy podchorąży +Boruta+ melduje zadanie wykonane. Pałeczka przekazana młodszemu pokoleniu+" - dodał Bontemps.
Później w intencji żołnierzy powstania i poległych mieszkańców stolicy została odmówiona modlitwa, odczytano apel poległych i oddano trzykrotną salwę honorową. Na zakończenie przedstawiciele m.in. parlamentu, MON, IPN, władz miasta i dzielnicy Żoliborz oraz organizacji kombatanckich i harcerskich złożyli pod obeliskiem wieńce i kwiaty. Hołd bohaterom powstania oddały także licznie przybyłe poczty sztandarowe.
Po uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy "Żywiciela", delegacje przeszły na ul. Suzina, gdzie upamiętniono żołnierzy Organizacji Wojskowej Polskiej Partii Socjalistycznej z batalionu im. Jarosława Dąbrowskiego, którzy polegli w pierwszym boju powstania na Żoliborzu 1 sierpnia 1944 o godz. 13.30.
Zbigniew Szydelski "Kit" jeden z żołnierzy "Żywiciela" wspominał w rozmowie z PAP, że 1 sierpnia zajmował się nasłuchem radiowym i był na ul. Dygasińskiego. "Siedzieliśmy na dachu i był taki naprawdę wzruszający moment, mianowicie tam gdzie są teraz ogródki działkowe, był park. I z tego parku o godz. 17.00 wyruszyli powstańcy, chłopcy niektórzy w ogóle bez broni, niektórzy z rewolwerami. I tak patrzyliśmy jacy jesteśmy strasznie słabo uzbrojeni, choć tak pełni nadziei. W ogóle początki powstania tutaj to była euforia. Niedaleko, na ul. Krasińskiego 16 był ustawiony megafon, z którego puszczano audycje z Londynu. Przez jakieś pierwsze dwa tygodnie panował tu względny spokój, nie było silnych bombardowań niemieckich. Ludzie czuli się wolni po tym strasznym okresie okupacji niemieckiej, to były piękne chwile" - opowiadał Szydelski.
1 sierpnia 1944 roku ok. godz. 13.30 na ul. Krasińskiego żołnierze AK, którzy przenosili broń na miejsce koncentracji jednego z oddziałów, natknęli się na patrol niemiecki. Rozpoczęła się strzelanina. Niemcy ściągnęli posiłki ze Śródmieścia, a do walk przyłączyły się kolejne powstańcze oddziały. Przez cały okres powstania Żoliborz - odcięty od Śródmieścia przez siły niemieckie na linii Dworca Gdańskiego - stanowił powstańcze państwo "Rzeczpospolitą Żoliborską" ze sprawnie zorganizowaną administracją wojskową i cywilną.
Powstanie warszawskie zakończyło się na Żoliborzu 30 września. "Żywiciel" mimo ran nie chciał poddawać dzielnicy, podporządkował się jednak rozkazom dowódcy powstania gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora". Do niewoli poszło ok. 1500 żoliborskich żołnierzy. Po wojnie płk Mieczysław Niedzielski "Żywiciel" trafił do USA, gdzie pracował jako robotnik. Zmarł 18 maja 1980 roku w Chicago w wieku 83 lat. Jego prochy sprowadzono do Polski we wrześniu 1992 roku i złożono na Powązkach Wojskowych w kwaterze powstańczej, gdzie spoczywają jego żołnierze.
Patronem medialnym obchodów 69. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego jest Polska Agencja Prasowa. (PAP)
akn/ abe/
