Na warszawskim Starym Mieście otwarto w czwartek wystawę poświęconą laureatom nagrody im. Sacharowa, przyznawanej od 1988 r. przez Parlament Europejski za walkę o wolność i prawa człowieka. W tym roku nagrodzono przedstawicieli krajów arabskich.
Wystawa ma formę owalnej platformy, na której umieszczono kilkanaście podświetlonych postaci, symbolizujących dotychczasowych laureatów nagrody im. Sacharowa.
Informując w październiku o tegorocznych laureatach - przedstawicielach Egiptu, Libii, Syrii i Tunezji - przewodniczący PE Jerzy Buzek podkreślił, że "te osoby przyczyniły się do historycznych przeobrażeń zachodzących w świecie arabskim. Nasza nagroda potwierdza solidarność PE oraz silne poparcie, jakiego im udzielamy w walce o wolność, demokrację i zakończenie autorytarnych rządów" - powiedział Buzek.
Obecny na otwarciu wystawy eurodeputowany Paweł Zalewski powiedział PAP, że PE traktuje kwestię poszanowania praw człowieka jako swoją najważniejszą misję. "PE robi to w różny sposób, m.in. zajmuje krytyczne stanowisko, przyjmuje rezolucje" - dodał.
Zaznaczył, że w centrum uwagi PE są przypadki łamania praw człowieka na Białorusi. "Wielokrotnie wypowiadaliśmy się na temat praw wolności w tym kraju" - dodał.
Europoseł zaznaczył, że wręczenie w grudniu nagrody im. Sacharowa przedstawicielom krajów arabskich za ich wkład w "arabską wiosnę" będzie "bardzo ważnym wydarzeniem" dla PE. Ważne jest - mówił - by prawa człowieka były respektowane w innych regionach świata.
Podkreślił, że tegoroczne nagrody pokazują, iż demokracja nie jest tworem tylko kultury europejskiej. "Jest tak naprawdę wartością uniwersalną. W krajach muzułmańskich jest ona (demokracja) niezwykle ważna. Jest w stanie porwać ludzi i zgromadzić na placu Tahir w Egipcie. Okazuje się, że prawa człowieka są tą ideą, która jednoczy wszystkich" - dodał.
Nagroda im. Sacharowa jest przyznawana osobom lub organizacjom, które aktywnie działają na polu obrony wolności i praw człowieka. W poprzednich latach otrzymali ją m.in.: chiński działacz społeczny Hu Jia, białoruski opozycjonista Aleksander Milinkiewicz, sekretarz generalny ONZ Kofi Annan.
Andrzej Sacharow urodził się w 1921 w Moskwie. Kilka lat po ukończeniu studiów na wydziale Fizyki Uniwersytetu Moskiewskiego został włączony do specjalnej grupy powołanej dla stworzenia bomby wodorowej w ZSRR. W 1961 r. Sacharow zdecydowanie opowiedział się za zakończeniem prób z bronią jądrową. Dwa lata później przyczynił się do podpisania przez ZSRR, Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię Układu Moskiewskiego o zakazie prób.
W 1970 roku założył Komitet Praw Człowieka. W 1975 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, jednak nie dostał pozwolenia od władz na odebranie nagrody. Pięć lat później, za swoje przekonania Sacharow zostaje pozbawiony wszelkich tytułów oraz skazany na wygnanie do miasta Gorki. Tam czterokrotnie prowadził strajk głodowy i poddawany był przymusowemu karmieniu.
W 1989 roku, po uwolnieniu przez Michaiła Gorbaczowa, Sacharow walczył o uchylenie artykułu szóstego konstytucji ZSRR, który ogłosił Partię Komunistyczną "przewodnią siłą" radzieckiego społeczeństwa. W tym samym roku Sacharow nagle zmarł. W jego pogrzebie wzięło udział ok. 150 tys. osób. (PAP)
pż/ la/ gma/
