Satelitarne obserwacje jadalnych ryb i trujących alg w Bałtyku, rejsy do Arktyki by wyjaśnić przyczyny zmian klimatu, ochrona przyrody wybrzeża przed niszczącym wpływem człowieka - z lądu, wody, powietrza i kosmosu uczeni badają morze. Wkrótce okrągły jubileusz.
Instytut Oceanologii PAN w Sopocie to największy w Polsce ośrodek naukowy, zajmujący się badaniem procesów przyrodniczych w środowisku morskim.
Uczelni badają przede wszystkim rolę oceanu w kształtowaniu klimatu i skutki zmian klimatu w morzach europejskich. Pilnie śledzą też zmiany środowiska Morza Bałtyckiego, zarówno te, które dzieją się naturalnie, jak i te, które zachodzą za sprawą działalności człowieka. Dzięki ich badaniom coraz więcej wiadomo też o budowie i życiu morskich roślin i zwierząt.
Pracownicy instytutu prowadzą badania przede wszystkim na Morzu Bałtyckim, a także na morzach Arktyki Europejskiej. "Dominantą jest to, że musimy znać Bałtyk na wylot, ponieważ nad nim żyjemy. Musimy wiedzieć, co się w nim dzieje. Drugą domeną są badania w Arktyce Europejskiej. Prowadzimy te badania w ścisłej współpracy międzynarodowej. Arktyka to miejsce, które decyduje o zmianach klimatu na Ziemi. Od wielu lat prowadzimy tam badania" - powiedział PAP prof. Jerzy Dera, który pracuje w instytucie od 56 lat.
Główną platformą badawczą instytutu jest statek żaglowy Oceania - jedyna w Polsce jednostka przystosowana do prowadzenia badań oceanograficznych w zakresie fizyki, chemii, ekologii i biologii morza. Wyposażony w specjalistyczną aparaturę statek, odbywa rejsy badawcze nieprzerwanie od 1987 roku. Żegluje po Bałtyku, Morzu Grenlandzkim, Morzu Norweskim i fiordach Spitzbergenu. Corocznie statek spędza w morzu od 250 do 270 dni zabierając na pokład, za każdym razem, 14 osób ekipy badawczej. "Dzięki temu statkowi współpracujemy ze wszystkimi krajami Europy" - mówi prof. Dera.
IO PAN realizuje także wiele projektów w ramach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Jednym z nich jest SatBałtyk - Satelitarna Kontrola Środowiska Morza Bałtyckiego. "Z pomocą satelity jesteśmy w stanie zbadać kilkadziesiąt różnych charakterystyk takich jak: temperatura, przepływy, rozlewy olejowe, zawartość fitoplanktonu, trujące algi, ilość materii organicznej, która jest ważna dla rybołówstwa" - tłumaczy prof. Dera.
Głównym celem projektu SatBałtyk jest stworzenie systemu, który będzie na bieżąco informował o tym co dzieje się na Bałtyku, np. o zagrożeniach lub o ilości ryb.
W instytucie pracuje obecnie ponad 180 osób, w tym ok. 100 pracowników prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Kadra naukowa to około 30 profesorów, 30 doktorów i 20 asystentów. W instytucie funkcjonuje także studium doktoranckie, skupiające około 40 młodych badaczy.
Instytut Oceanologii wspólnie z Komitetem Badań Morza PAN wydaje anglojęzyczny kwartalnik "Oceanologia".
Jubileusz, to okazja do podsumowań. Ich wynikiem jest książka "60 lat Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie, ludzie wydarzenia i osiągnięcia", której autorami są wpracownicy instytutu: prof. Dera, prof. Stanisław Massel, dr Jacek Wyrwiński. Dyrektor IO PAN, prof. Janusz Pempkowiak, napisał słowo wstępne do tej publikacji, która na rynku wydawniczym ukaże się we wrześniu.
Główne uroczystości odbędą się 13 września. "Przewidujemy oficjalną część, na której zostaną wręczone odznaczenia państwowe dla pracowników instytutu. Zaprosiliśmy prezesa Polskiej Akademii Nauk, a także przedstawicieli ministerstwa nauki i szkolnictwa wyższego, ministerstwa infrastruktury oraz ministerstwa środowiska" - powiedziała PAP prof. Ksenia Pazdro, zastępca dyrektora ds. naukowych IO PAN.
Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk powstał 13 września 1953 roku. W Polskiej Akademii Nauk została powołana wówczas kilkuosobowa Stacja Morska, którą w 1983 roku przekształcono w Instytut Oceanologii PAN. (PAP)
dog/ ula/
