Większość sejmowych klubów parlamentarnych poparło rządowy projekt ustawy włączającej Polskę do unijnego Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dot. Zabezpieczenia Społecznego (EESSI). Zdecydowany sprzeciw podczas środowej debaty zgłaszało jedynie PiS.
System EESSI ma za zadanie zwiększyć szybkość wymiany informacji między unijnymi instytucjami zabezpieczenia społecznego, przyspieszyć weryfikację uprawnień, a w efekcie zapewnić wypłacanie świadczeń jedynie osobom uprawnionym.
Sprawozdawca połączonych komisji: administracji i cyfryzacji oraz polityki społecznej i rodziny Agnieszka Hanajczyk (PO) wskazywała, że obecnie wymiana danych niezbędnych do ustalenia praw i obowiązków ubezpieczonych oraz świadczeniobiorców odbywa się za pośrednictwem formularzy i dokumentów papierowych. Uruchomienie systemu EESSI zaplanowano na 1 maja 2014 r.; od tego momentu w ramach wspólnej bezpiecznej sieci powinno odbywać się elektroniczne przekazywanie danych, z zapewnieniem ich poufności i ochrony.
Posłanka podkreślała, że projekt nie zmienia zakresu dotąd wymienianych między unijnymi instytucjami danych, a jedynie wprowadza elektroniczną formę tej wymiany.
Elektronicznej wymianie mają podlegać dane, które umożliwią przyznanie migrującym obywatelom krajów UE m.in. świadczeń z tytułów: choroby, macierzyństwa, ojcostwa, inwalidztwa, starości, wypadków przy pracy i choroby zawodowej. Dotyczyć ma to także informacji dających prawo do rent rodzinnych, zasiłków na wypadek śmierci, świadczeń dla bezrobotnych, a także świadczeń: przedemerytalnych i rodzinnych oraz specjalnych świadczeń pieniężnych o charakterze nieskładkowym.
Informacje między instytucjami poszczególnych państw członkowskich będą przekazywane za pośrednictwem standardowych dokumentów elektronicznych (SED). Kluczowym elementem systemu EESSI na poziomie krajowym ma być tzw. punkt kontaktowy. Będzie nim instytucja wyznaczona w danym kraju dla określonych kategorii świadczeń. Zadaniem punktu będzie wysyłanie i otrzymywanie drogą elektroniczną danych dotyczących zabezpieczenia społecznego.
W Polsce mają działać trzy takie punkty. Jeden zostanie utworzony w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (zajmie się rozsyłaniem danych dotyczących bezrobocia i świadczeń rodzinnych), drugi powstanie w ZUS (jego zadaniem będzie przesyłanie danych z sektora świadczeń emerytalno-rentowych, pieniężnych świadczeń wypadkowych, chorobowych i macierzyńskich, a także obszaru rolniczego i systemów specjalnych). Trzeci punkt kontaktowy będzie stworzony w NFZ i będzie realizował wymianę danych z zakresu świadczeń zdrowotnych.
Wiceminister pracy i polityki społecznej Marek Bucior podkreślał, że jedyna zmiana, jaką niesie ze sobą nowelizacja, to zmiana jakościowa - przyspieszająca działanie służb odpowiedzialnych za zabezpieczenie społeczne oraz ograniczająca koszty. Bucior wskazywał, że elektroniczna wymiana informacji nie oznacza, że polskie bazy danych staną się ogólnodostępne - nadal korzystać będą z nich tylko polskie instytucje, które będą wysyłały do krajów UE konkretne dane, niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń dla polskich obywateli.
Zdecydowany sprzeciw wobec projektu zgłasza PiS. Józefa Hrynkiewicz (PiS) oświadczyła, że jej klub nie zgłasza poprawek, bo ten projekt musi być napisany od nowa. Choć nie zmienia się zakres wymienianych danych, to zmienia się forma tej wymiany, a wymiana elektroniczna - według PiS - oprócz wielu zalet niesie też ze sobą zagrożenia, np. wycieku danych wrażliwych. PiS wskazuje m.in., że elektronicznej wymianie podlegać mają dane dotyczące m.in. służb mundurowych i specjalnych, a te powinny być przez państwo szczególnie chronione.
Pozostałe kluby, uczestniczące w debacie, poparły projekt. Andrzej Orzechowski (PO) podkreślał, że nowelizacja "zdecydowanie przyspieszy" wymianę danych niezbędnych do uzyskania konkretnych świadczeń. Zofia Popiołek (TR) mówiła, że przejście z anachronicznej, papierowej wymiany danych korzystnie wpłynie na prawa migrujących obywateli. Henryk Smolarz (PSL) wskazywał, że projekt przychodzi we właściwym momencie, bo obecnie dochodzi do przewlekłości w przekazywaniu objętych projektem danych. Na konieczność nowelizacji w obliczu dużej fali migracji wskazywała także Anna Bańkowska (SLD). (PAP)
js/ itm/ as/
