Wśród charakterystycznych dla Opolszczyzny świątecznych zwyczajów są: palenie żuru, kulanie jajec i zabawy w oblewanie panien w śmigus dyngus. Oblana panna powinna w zamian obdarować kawalera pisanką, której kolor ma istotne znaczenie.
Palenie żuru to obrzęd, dzięki któremu pozbywano się wszystkiego, co złe. "Zbierano pakuły i inne śmieci związane ze starym rokiem - bo z wiosną rozpoczyna się nowy rok rolny i rodzi się nowe życie. Potem nawlekano to na miotły lub wicie wierzbowe, podpalano i biegano po polach" - powiedział PAP Bogdan Jasiński, etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach.
Biegom towarzyszyło śpiewanie pieśni i recytowanie wierszyków mających na celu wypędzenie "starego", pobudzenie nowych sił żywotnych i zapewnienie urodzaju.
"Świetnie było to widać z Góry św. Anny - z wysokości dokładnie można było obserwować, jak po okolicznych pagórkach biegają ludzie z zapalonymi wiciami" - zaznaczył Jasiński. Ogniska w okolicach Góry św. Anny było widać także w tym roku.
Na Śląsku Opolskim jest też wiele zabaw świątecznych związanch z jajkami. Jedna z nich to kulanie jajec - jajko stoczone z górki albo pokonuje największy dystans, albo trafia do "ducki", czyli dołka w ziemi. Stawką w grze są jajka wszystkich uczestników zabawy - zwycięzca zabiera je do domu jako nagrodę za zwycięstwo.
W domach na Opolszczyźnie - podobnie jak w innych regionach Polski - zdarzają się także świąteczne pojedynki na jajka. Ta zabawa zwana jest walatką albo wybitką i polega na stukaniu się ugotowanymi jajkami. Zwycięża ten, którego jajo okaże się mocniejsze i stłucze skorupkę przeciwnika.
Osobną historię mają tradycje związane z wielkanocnym poniedziałkiem, kiedy kawalerowie oblewają panny wodą. Na Śląsku oblana panna powinna odwdzięczyć się kawalerowi pisanką, której kolor i ewentualnie umieszczony na jajku napis stanowiły bardzo istotna informację dla starającego się o względy panny chłopaka.
Jajko zielone dostawali chłopcy z podstawówki. Kolor czarny był zarezerwowany dla osób szanowanych - np. dla księdza czy nauczyciela. Jajko czerwone oznaczało miłość, fioletowe wróżyło starego kawalera, a niebieskie dostawał chłopak często zmieniający wybranki.
Najgorsze - w perspektywie ewentualnego związku z oblaną panną - było jajko żółte. Jako jedyne z wielkanocnych jaj było surowe. "Dziewczyna wkładała je kawalerowi do kieszeni, po czym rozbijała je tam i mówiła: +Jajko masz, ale mnie mieć nie będziesz+" - tłumaczyła w rozmowie z PAP Marta Szewerda z bierkowickiego muzeum.
Z kolei kawaler, który znajdował się w kręgu zainteresowań panny, dostawał jajko czerwone, często z jakimś wierszykiem. "Takim zachęcającym napisem było m.in: +Ja za wodom, ty za wodom, jako ci to jajko podom. Niech ten napis cię ośmieli, byś był u mnie co niedzieli+" - mówiła Szewerda.(PAP)
jsz/ hes/
