# dochodzą informacje o przebiegu uroczystości #
01.09. Wieluń (PAP) - Odsłonięciem pomnika upamiętniającego miejsce bombardowania Wielunia 1 września 1939 roku rozpoczęły się w tym mieście, we wtorek nad ranem, główne uroczystości związane z 70. rocznicą wybuchu II wojny światowej.
Pomnik stanął przy obecnym budynku Kolegium Nauczycielskiego, w miejscu, gdzie 70 lat temu znajdował się szpital. To właśnie tu spadły pierwsze niemieckie bomby w II wojnie światowej. Przypomina o tym pamiątkowa tablica umieszczona na obelisku. Tu także można przeczytać, że społeczeństwo Wielunia pamięta o "bezprawnej przemocy i zbrodni hitlerowskiej na bezbronnej ludności Wielunia".
Przed odsłonięciem pomnika, wieluńska młodzież zaprezentowała rekonstrukcję zdarzeń z 1 września. Z ustawionych przed budynkiem głośników słychać było śpiew ptaków, szczekajacego psa. Nagle usłyszeć można było warkot zbliżajacych sie samolotów i świst spadajacych bomb. Krzyk przerażonych ludzi, płacz dziecka. Na ścianie budynku kolegium wyświetlano fragmenty filmu dokumentalnego ukazujacego nalot niemieckich samolotów.
"Spotykamy się w tym miejscu, by przypomnieć okrucieństwo tamtych dni, spotykamy się w miejscu, gdzie spadły pierwsze bomby, w miejscu gdzie stał szpital, który stał się pierwsza ofiarą tych nalotów" - powiedział starosta wieluński Andrzej Stępień.
Wczesnym rankiem 1 września 1939 r. niemieckie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie Wielunia - miasteczka, położonego 21 km od granicy z III Rzeszą. Pierwsze bomby spadły na szpital. W wyniku nalotów na miasto zginęło ponad 1200 osób, centrum Wielunia zniszczone zostało w 90 proc.
Ogółem na miasto spadło 380 bomb o łącznej wadze 46 ton. Pierwsze z nich trafiły w szpital. Zginęły w nim 32 osoby - pacjenci i personel. Były to pierwsze ofiary niemieckich nalotów podczas II wojny światowej. Kolejnym celem był najstarszy wieluński kościół parafialny, pw. św. Michała Archanioła, zbudowany na początku XIV. Po bombardowaniach na starym rynku ocalało jedynie kolegium Pijarów.
W wyniku ataku niemieckiego lotnictwa na miasto, który trwał do godziny 14, zginęło ponad 1200 osób. Niektóre źródła podają nawet liczbę 2000 ofiar śmiertelnych. Centrum Wielunia zniszczone zostało w 90 proc.
Według ustaleń historycznych sprzed kilku lat to na Wieluń miały spaść pierwsze bomby - o godz. 4.40, a więc kilka minut wcześniej niż na Westerplatte. Jednak dr Grzegorz Bębnik z katowickiego oddziału IPN w opublikowanym w ub.r. w dwumiesięczniku "Arcana" artykule twierdzi, że bombardowanie Wielunia rozpoczęło się godzinę później, czyli o godz. 5.40. Według niego, różnica wynika z błędnego przyjęcia, że w Niemczech obowiązywał tzw. czas letni, z godziną przesuniętą do przodu w stosunku do stosowanego w Polsce czasu środkowoeuropejskiego.
Wieluń został zaatakowany przez jednostki Luftwaffe podlegające dowódcy lotnictwa do zadań specjalnych gen. Wolframowi von Richthofenowi. Wśród nich był m.in. I dywizjon 76. pułku bombowców nurkujących, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela. W jego składzie byli lotnicy z Legionu Kondor, którzy zbombardowali w 1937 r. Guernikę.
Wieluń był niewielkim 16-tysięcznym miasteczkiem położonym 21 km od granicy III Rzeszy. Z punktu widzenia nie tylko militarnego, ale również gospodarczego nie stanowiło ono żadnego istotnego celu dla Luftwaffe. Nie było w nim bowiem zakładów przemysłowych, nie przebiegały przez nie ważne linie komunikacyjne. Niemiecki atak na Wieluń miał ewidentnie charakter terrorystyczny, a jego celem miała być i była ludność cywilna.
W porannych uroczystościach udział wzięli parlamentarzyści, władze wojewódzkie i samorządwoe, mieszkańcy Wiielunia. W południe w fundamentach wieluńskiej fary odbędzie się msza św. Na wieczór zaplanowano oficjalną część obchodów 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej z udziałem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. (PAP)
jaw/ bk/
