Nakaz aresztowania Niccolo Machiavellego, autora słynnego "Księcia", został odnaleziony we florenckich archiwach. Właśnie ten 500-letni pożółkły dokument doprowadził do uwięzienia Machiavellego i do powstania jego dzieła, fundamentalnego dla myśli politycznej.
Na nakaz aresztowania natrafił Brytyjczyk, prof. Stephen Milner z uniwersytetu w Manchesterze. Przeszukiwał on archiwa dotyczące heroldów miejskich i obwieszczeń, które odczytywali na ulicach. Odkrycie, jak mówił dziennikowi "Daily Telegraph", było niezwykłym przeżyciem, "jeśli uświadomić sobie, że oznaczało, iż z łask wypadł jeden z największych myślicieli politycznych świata".
Machiavelli, florencki historyk, filozof i dyplomata zwany "księciem ciemności", dziś pamiętany jest przede wszystkim dzięki "Księciu", traktatowi o tym, jak sprawować władzę. Wyłożył w nim doktrynę nazwaną makiawelizmem, mówiącą o tym, że władca w imię racji stanu może - według zasady "cel uświęca środki" - używać przemocy, podstępu i obłudy.
"Książę" stał się biblią spin-doktorów - zauważa BBC, a Milner dodaje, że "jest to wspaniały i zdaje się, ponadczasowy podręcznik", jeśli chodzi o podpowiadanie ludziom, "jak mają sterować swoją autoprezentacją" i reputacją.
Ale powstanie "Księcia" poprzedzał dramatyczny zwrot w życiu jego autora. Gdy Medyceusze powrócili do władzy we Florencji w 1512 roku, Machiavelli został oskarżony o udział w spisku przeciwko nim. Właśnie za tym oskarżeniem poszedł w 1513 roku nakaz aresztowania.
W przeciągu godzin po odczytaniu publicznie tego oświadczenia Machiavelli stał się we Florencji wrogiem publicznym numer jeden. "Tego samego dnia został wtrącony do więzienia i torturowany" - przypomina Milner. Dowodów na jego udział w spisku nie znaleziono; wypuszczono go i umieszczono w areszcie domowym poza miastem. Potem jego losy toczyły się zmiennie, lecz coraz gorzej i zmarł w skrajnej nędzy w 1527 roku.
Machiavelli pisał "Księcia" w areszcie domowym, w nadziei na odzyskanie łaski Medyceuszy. Jednak "nie ma dowodów sugerujących, by w ogóle go przeczytali" - mówi "Telegraphowi" prof. Milner.
Florencja będzie obchodzić w bieżącym roku 500-lecie powstania "Księcia". 19 lutego odbędzie się rekonstrukcja wydarzeń związanych z aresztowaniem i uwięzieniem Machiavellego. (PAP)
awl/ mc/
int.
