Zgodę na budowę zbiornika Racibórz Dolny wydał w poniedziałek wojewoda śląski Zygmunt Łukaszczyk. Na podstawie tej decyzji inwestor może od wtorku ruszyć z pracami w terenie.
Zbiornik Racibórz Dolny to kluczowy obiekt dla ochrony przeciwpowodziowej doliny Odry i jeden z głównych elementów rządowego "Programu dla Odry 2006". Przygotowywana od lat budowa suchego zbiornika należy do największych inwestycji hydrotechnicznych w Polsce.
W poniedziałek przed formalnym wydaniem zgody w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach zorganizowano seminarium poświęcone roli i historii przygotowań do budowy zbiornika. W uroczystości uczestniczyli m.in. wiceministrowie administracji, gospodarki i rozwoju regionalnego oraz zainteresowani przedsięwzięciem wojewodowie.
Swój list nadesłał Prezydent RP Bronisław Komorowski. Jak napisał, zbiornik ma "fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa powodziowego miast i terenów trzech województw", a jego budowa "będzie spełnieniem planów, zamierzeń i oczekiwań wielu pokoleń mieszkańców dorzecza Odry". "Dzięki powstaniu zbiornika Racibórz system ochrony przeciwpowodziowej województw śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego będzie w stanie skutecznie powstrzymać żywioł ocalając życie i zabezpieczając mienie ludzkie przed zniszczeniem" - podkreślił prezydent.
Dyrektor wydziału infrastruktury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Igor Śmietański przypomniał, że jednym z kluczowych aktów prawnych uruchamiających procedury przygotowania do inwestycji była pierwsza decyzja lokalizacyjna wojewody z 2004 r. (która stała się prawomocna trzy lata później). Decyzja ta była podstawą m.in. do prowadzenia wykupów gruntów i postępowań wywłaszczeniowych.
W 2009 r. wszedł w życie plan zagospodarowania przestrzennego części gminy Lubomia, to umożliwiło m.in. budowę nowej miejscowości. Zostaną tam przesiedleni przede wszystkim mieszkańcy znajdującej się w obrębie zbiornika wsi Nieboczowy. Pozostali mieszkańcy terenów w czaszy przyszłego zbiornika (według wójta gminy Lubomia Czesława Burka głównie z Ligoty Tworkowskiej) zdecydowali się na przesiedlenie indywidualne. W pobliżu miejsca ich przenosin odtwarzany ma być majątek publiczny dawnej miejscowości. Łącznie przesiedlanych ma być ponad 700 osób. Większość wybrała przesiedlenie indywidualne; do nowej wsi trafi ok. 200 osób.
Śmietański wskazał w poniedziałek, że dzięki specustawie powodziowej zgoda wojewody na realizację inwestycji łączy w sobie pięć funkcji: lokalizuje przedsięwzięcie, wywłaszcza z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa wszystkie nieruchomości, zatwierdza podziały nieruchomości, zatwierdza projekt budowlany, a także nadaje decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to m.in., że po uzyskaniu zgody inwestor, czyli Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach, od wtorku będzie mógł prowadzić czynności w terenie.
Jak poinformował dyrektor gliwickiego RZGW Tomasz Cywiński, w październiku podpisano umowę ws. prac archeologicznych, w grudniu wybrany ma zostać wykonawca wycinki drzew. Inwestor oczekuje, że główny wykonawca inwestycji będzie wybrany w drugim kwartale przyszłego roku, a cały zbiornik będzie ukończony w 2017 r.
Po wydaniu zgody na budowę urząd wojewódzki będzie jeszcze nadzorował sprawy związane z przeniesieniem własności części nieruchomości pod budowę zbiornika na rzecz Skarbu Państwa w trybie administracyjnym - za odszkodowaniem. Wywłaszczenia obejmą prawdopodobnie ok. 300 podmiotów - łącznie ponad 30 zabudowań mieszkalnych oraz ok. 600 działek niebudowlanych. Wartość przejmowanych nieruchomości będą ustalać rzeczoznawcy. Na razie przez 14 dni nieruchomości te mogą zostać wykupione na podstawie umów cywilnoprawnych.
Racibórz Dolny będzie polderem, czyli suchym zbiornikiem. Stworzy go system obwałowań o wysokości ponad teren od 7 do 10 metrów i łącznej długości ok. 22 km, obejmujących powierzchnię 26 km kw. gotowych na przyjęcie fali powodziowej. Pojemność zbiornika wyniesie 185 mln m sześc. wody.
Według dyrektora Biura Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry Witolda Krochmala przewidywana wartość budowy zbiornika w Raciborzu zamyka się w kwocie 259,1 mln euro. 114,5 mln euro ma pochodzić z Banku Rozwoju Rady Europy, ok. 27,5 mln euro z Banku Światowego, ok. 59 mln euro z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a ok. 57,5 mln euro - ze środków Programu dla Odry. Wykonawca będzie miał w umowie zagwarantowaną m.in. waloryzację wskaźników cen.
Związane z tą inwestycją koszty dodatkowe zostały już częściowo poniesione. Chodzi o koszty wynikające z konieczności przesiedleń mieszkańców (67,22 mln euro), a także koszty projektu i nadzoru (16 mln euro).
Krochmal przypomniał, że - według wcześniejszych założeń - budowa zbiornika miała być częściowo finansowana ze środków Unii Europejskiej. Wobec opóźnień procesu przygotowawczego oraz wymogu, że środki unijne muszą zostać rozliczone do końca 2015 r., pulę unijną przesunięto na Modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego; budowę w Raciborzu zasilą natomiast środki Banku Rozwoju Rady Europy.(PAP)
mtb/ amac/
