Wojna domowa w Syrii niszczy zabytki

Robert Fisk, pisząc na łamach _ Independent on Sunday _ o niszczeniu dzieł kultury w Syrii, ostrzega: _ Straszny konflikt na zawsze może pozbawić nas i naszych potomków cywilizacyjnego kontekstu . - Niszczenie i rabowanie historycznych miast pozbawia przyszłe pokolenia dziedzictwa i korzeni. Syria była krajem narodzin cywilizacji, a Damaszek i Aleppo należą do najstarszych miast świata. Kraj ten jest też miejscem narodzin rolnictwa, uprawy ziemi i wykształcenia się społeczeństwa rolniczego _ - przypomina Fisk, który na Bliskim Wschodzie spędził 30 lat.

Syria leży na obszarze bliskowschodniego Żyznego Półksiężyca, na którym doszło do rewolucji neolitycznej - pojawienia się rolnictwa i pierwszych pól uprawnych 10-8 tys. lat p.n.e. Równolegle rozpoczął się tam proces udomowienia zwierząt.

Samo Aleppo, o które obecnie toczą się zacięte walki, położone było na skrzyżowaniu kilku szlaków handlowych w drugim tysiącleciu p.n.e.; władzę nad nim kolejno przejmowali Hetyci, Asyryjczycy, Arabowie, Mongołowie, Mamelucy i Otomani. Zachowały się tam XIII-wieczna cytadela, Wielki Meczet z XII wieku i budynki wielu późniejszych madras (szkół muzułmańskich).

W jednym z najpiękniejszych zamków świata, Krak des Chevaliers, siły rządowe ostrzelały kaplicę krzyżowców. Wzniesiony w Aleppo przez muzułmanów, zdobyty przez krzyżowców i w latach 1144-1271 pozostający w rękach joannitów (Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy), zamek należał dzięki unowocześnieniom dokonanym pod koniec XIII wieku przez Mameluków do najpotężniejszych twierdz świata. Jest jednym z najlepiej zachowanych zamków krucjatowych. Malowniczy archetyp średniowiecznej budowli z ośmioma okrągłymi wieżami i jedną masywną czworoboczną wznosi się na skraju 650-metrowego wąskiego i stromego wzgórza niedaleko Hims, wzdłuż jedynej drogi z Antiochii do Bejrutu.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/206/203470.jpg ) ] (http://news.money.pl/artykul/wojna;w;syrii;premier;uciekl;i;przeszedl;na;strone;rebelii,60,0,1137724.html) *Premier uciekł i przeszedł na stronę rebelii * Premier Syrii uciekł wraz z rodziną do Jordanii i przeszedł na stronę opozycji - poinformowały źródła opozycyjne oraz przedstawiciele jordańskich władz.

W Tall Szajch Hamad, 70 km na północny wschód od miasta Dajr az-Zaur, zniszczono mury i wieżę cytadeli zamku al-Madik. W Tall Szajch Hamad znajduje się wielkie stanowisko archeologiczne w miejscu asyryjskiego miasta Dur Katlimmu. W Apamei, której ruiny pochodzą z czasów hellenistycznych, rzymskich oraz bizantyjskich, łupem grabieżców padły wspaniałe rzymskie mozaiki. Wjechano po nie buldożerami. Apamea, nazwana od imienia żony króla Seleukosa I, była głównym ośrodkiem wojskowym Seleucydów - macedońskiej dynastii panującej w latach 312-64 p.n.e. od Azji Mniejszej po granice Indii.

Zdarza się, że syryjscy powstańcy chronią się przed ostrzałem sił rządowych za murami dawnych zamków i świątyń. Zacięte walki toczyły się m.in. na terenie tzw. Martwych Miast - grecko-rzymskich osiedli wokół Aleppo i w ruinach Bosry, gdzie znajduje się jeden z najlepiej zachowanych w świecie rzymskich amfiteatrów.

W wyniku bombardowań ucierpiała struktura bizantyjskich budowli w al-Bara, Deir Sunbel i Ain Larose w północnej Syrii. W klasztorze Sajdanaja, ufundowanym przez bizantyjskiego cesarza Justyniana, ostrzał z artylerii uszkodził najstarszą część budynku pochodzącą z 574 roku. W wyniku walk ucierpiał też meczet Ummajjadów w mieście Dara, jedna z najstarszych architektonicznych budowli muzułmańskich w Syrii. Syryjska armia zajęła zamek Ibn Maana górujący nad słynną rzymską Palmyrą, rozmieszczając czołgi i transportery opancerzone w Dolinie Grobów na zachód od miasta. Na terenie rzymskich ruin wykopano głęboki rów obronny. Palmyra, która według słów brytyjskiego historyka Edwarda Gibbona _ całe wieki dobrobytu poświęciła dla jednej chwili chwały _, słynie z imponujących ruin miasta, będącego niegdyś jednym z ważniejszych centrów antycznego świata. Słynie też ze sztuki łączącej grecko-rzymskie techniki z lokalnymi tradycjami i wpływami perskimi.

W Damaszku, na skrzyżowaniu szlaków, kultur i religii, znajduje się jedno z największych, najstarszych i najbardziej szanowanych sanktuariów muzułmańskich. To meczet Ummajjadów, wzniesiony w latach 706-715 na miejscu dawnych świątyń Hadada i Jowisza oraz katedry pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Tam też przechowywane są relikwie tego proroka, w islamie czczonego pod imieniem Jahji. Do meczetu przylega mauzoleum słynnego Saladyna (Salah ad-Din, 1138-1193) - kurdyjskiego sułtana Egiptu, zdobywcy Jerozolimy. Wspaniałomyślny i prawy Saladyn, wzór rycerskości, był bohaterem wielu legend. Torquato Tasso uwiecznił go w epickim poemacie _ Jerozolima wyzwolona _ - jednym z największych osiągnięć poezji włoskiej, o długotrwałym wpływie m.in. na literaturę polską i angielską (Byron, Mickiewicz).

Obecna sytuacja w Syrii pod wieloma względami przypomina niszczenie archeologicznych zabytków Iraku w następstwie amerykańskiego ataku na ten kraj w 2003 roku, gdy splądrowano bagdadzkie Muzeum Narodowe, bibliotekę koranistyczną i tereny, na których niegdyś mieszkali Sumerowie - zauważa Robert Fisk. Według niego nie da się ustalić, która strona winna jest grabieży syryjskich skarbów starożytności, ale z faktu, że rabusie mają do dyspozycji ciężki sprzęt, wynika, iż są dobrze zorganizowani. Same grabieże ułatwia zaś to, że w 2000 roku rząd Syrii na terenie całego kraju zorganizował 25 muzeów kultury, zostawiając wiele cennych zabytków na miejscu, co miało zachęcać turystów do ich zwiedzania. Obecnie rząd nie jest w stanie ochronić zabytków i pomników dziedzictwa przed działaniami czy to własnego wojska, czy sił rebeliantów.