Nagrody im. Oskara Kolberga, za zasługi dla kultury ludowej, rozdano podczas środowej uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie. Wśród nagrodzonych znaleźli się m.in. skrzypek Piotr Gaca, Zespół Śpiewaczy "Mlądz", pisarka Genowefa Iwanek i folklorystka Jadwiga Kurant.
Nagroda im. Oskara Kolberga uważana jest za najważniejsze w Polsce wyróżnienie w dziedzinie kultury ludowej. Honoruje ona dokonania artystyczne i naukowe oraz działalność wspierającą tradycyjną kulturę regionalną. Ustanowiona została w 1974 r. na Mazowszu płockim, z inicjatywy czasopisma społeczno-kulturalnego "Barwy".
W tym roku odbyła się 38. edycja nagrody - wyróżniono nią artystów tworzących w dziedzinach ludowej sztuki plastycznej i rękodzieła artystycznego, w obszarze literatury ludowej, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca.
"Wyróżniono artystów kultywujących tradycję i autentyczne wartości kultury ludowej. Tych, którzy wzorem Oskara Kolberga, gromadzą świadectwa i przekazują wiedzę, zachowując ją dla przyszłych pokoleń" - powiedziała podczas środowej uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie Ilona Jaroszek-Nowak, dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu.
"Jest dla mnie bardzo istotne, że przyszły rok będzie rokiem Oskara Kolberga i kultury ludowej - jej twórców, badaczy i odbiorców. Chciałem podziękować zwłaszcza tym, którzy ją promują kulturę; którzy wiedzą, czym różni się folklor od kultury ludowej. Należy podkreślać jak wiele w polskiej kulturze współczesnej zaczerpnięte jest ze źródeł kultury ludowej, jak ważna jest z punktu widzenia edukacyjnego" - powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski.
W kategorii plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego nagrodzono skrzypka Piotra Gacę. Na bogaty repertuar muzyka składają się m.in. oberki, mazurki i polki. W latach 50. założył kapelę rodzinną wraz z Władysławem (harmonia) i Janem (bębenek). Piotr Gaca jest laureatem m.in. nagrody głównej na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu w 1995 r.
Wyróżniono również tkaczkę Stanisławę Kowalewską - wykonawczynię ornamentów tkackich i strojów ludowych oraz Małgorzatę Pepłowską, tkaczkę dywanów dwuosnowowych, wykonawczyni rekwizytów obrzędowych z opłatka i bibułkowych kwiatów, a także Eugenię Wieczorek - popularyzatorkę koronek czółenkowych, tzw. frywolitek. Za pisarstwo ludowe wyróżniono Genowefę Iwanek, pisarkę ludową, która w tym roku obchodzi jubileusz 25-lecia działalności twórczej. Iwanek jest jedną z najbardziej znanych poetek ludowych i gawędziarek na Żywiecczyźnie. Od 2009 r. jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. W jej wierszach dominują przekazy treści religijnych i patriotycznych.
W kategorii "kapele ludowe" wyróżniono Kapelę Rodzinną "Kurasie" z Lubzina w województwie śląskim, jeden z najdłużej występujących zespołów ludowych w Polsce: w 2010 r. grupa obchodziła jubileusz 60-lecia istnienia. W kategorii "zespoły folklorystyczne" nagrodzono Zespół Regionalny "Brenna" im. Józefa Macha w Brennej, kultywujący tradycje muzyczne górali Beskidu Śląskiego - pieśni, tańce, regionalne zwyczaje i obrzędowość, związaną z czasem pracy i okresem świąt. Nagrodzono także Zespół Śpiewaczy "Mlądz" z Otwocka, prezentujący repertuar, złożony z pieśni, tańców i widowisk obrzędowych z południowego Mazowsza.
Wśród badaczy, naukowców i animatorów kultury ludowej wyróżniono Jadwigę Kurant, folklorystkę i autorkę publikacji o tradycjach, obrzędach i zwyczajach kujawskich. Nagrodzono także dr Urszulę Janicką-Krzywdę, etnografa i badaczkę kultury ludowej Karpat, autorkę ponad 1000 publikacji naukowych, podejmujących tematy zbójnickie, magii, tradycji pasterskiej i przejawów religijności ludowej.
Nagrodę honorową otrzymało Towarzystwo Kultury Teatralnej w Warszawie, które sprawuje pieczę merytoryczną i organizacyjną nad działalnością teatrów wiejskich. Nagrodę odebrał prof. Lech Śliwonik, prezes Towarzystwa.
Patronem nagrody jest Oskar Kolberg (1814-1890) - etnograf, folklorysta, muzyk, kompozytor, twórca największego zbioru źródeł etnograficznych do badania kultury ludowej dawnej Rzeczypospolitej i narodów słowiańskich. Kolberg jest autorem wielotomowej monografii "Lud i Obrazy etnograficzne", stanowiącej podstawę współczesnych nauk o kulturze. (PAP)
pj/ ls/
