Uczniowie Gimnazjum w Woli Mieleckiej za pracę o Stanisławie Kalicie oraz autorzy pracy o Andrzeju Kiszce z I Liceum Ogólnokształcącego w Biłgoraju zajęli pierwsze miejsca w czwartej edycji konkursu Muzeum Historii Polski "Odważmy się być wolnymi".
Wyniki tegorocznej edycji konkursu, skierowanego do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ogłoszono w środę w warszawskim Teatrze Kamienica.
Konkursowe zadanie polegało na stworzeniu prac opisujących osoby, które swoją działalnością w latach 1945-89 przyczyniły się do demokratycznych przemian i odbudowy pełnej niepodległości Polski. Na konkurs wpłynęło ponad 300 prac z całej Polski.
"Prace, które napłynęły, pokazały, że w Polsce jest całkiem sporo młodych ludzi, których naprawdę interesuje historia - ta historia, która jest często niedoceniana, historia ludzi z tzw. drugiego szeregu historii" - mówił prof. Antoni Dudek z jury konkursu. Jak dodał, w konkursie "Odważmy się być wolnymi" szczególnie ważny jest fakt, że jego uczestnicy odszukują wokół siebie, w swoim regionie i miejscowości ludzi, którzy współtworzyli wielką historię. "Bo wielka historia składa się z małych historii" - ocenił Dudek.
"To bardzo ważne, by nie szukać bohaterów tylko w podręcznikach historii, ale znajdować ich tuż obok siebie. Wtedy zaczynamy rozumieć, że na nas też spoczywa obowiązek, by nieść te wartości, za które oni walczyli" - mówił wiceminister kultury Piotr Żuchowski.
W kategorii szkół gimnazjalnych I miejsce zajęli Uczniowie Gimnazjum w Woli Mieleckiej w składzie: Jarosław Hyjek, Angelina Węgrzyn, Danuta Zaręba - za pracę o Stanisławie Kalicie. Ich opiekunem był Jerzy Flis.
Bohater zwycięskiej pracy Stanisław Kalita (ur. 1937) jest rolnikiem, współtwórcą NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych Ziemi Mieleckiej, uczestnikiem strajku rolniczego w Bydgoszczy. Internowany w stanie wojennym, prowadził w swoim domu konspiracyjną drukarnię. Pomimo ciągłej inwigilacji udało mu się utrzymać w tajemnicy jej istnienie. Ulokował ją w własnoręcznie wymurowanym bunkrze pod stodołą. Tam, poznając tajniki trudnej sztuki drukarskiej, przygotowywał ulotki, plakaty i pismo "Ziemia Mielecka".
Kalita powiedział w środę PAP, że od roku 1989 aż do teraz jego historią nikt się nie interesował. "Bardzo się cieszę, że ktoś pchnął do mnie młodzież. (...) Opiekun zespołu Jerzy Flis poprosił mnie o udostępnienie wszystkich możliwych materiałów, które mogą się młodym przydać. (...) Spotykaliśmy się kilka razy - w szkole, u mnie w domu, pokazywałem im bunkier, robili zdjęcia i zadawali pytania. Czasu to trochę zajęło, ale pomyślałem sobie, że skoro młodzież chce poznać jak powstawała wolność, to warto" - mówił Kalita.
W kategorii szkół ponadgimnazjalnych I miejsce zajęli uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Biłgoraju: Mateusz Kurzyna i Paweł Książek - za pracę o Andrzeju Kiszce. Ich opiekunem była Dorota Kleban.
Andrzej Kiszka "Dąb" (ur. 1922), członek Armii Krajowej. Od 1945 r. działał w oddziale partyzanckim NZW, dowodzonym przez Józefa Zadzierskiego "Wołyniaka". Po ogłoszeniu amnestii w 1947 r. Kiszka ujawnił się, jednak zagrożenie aresztowaniem sprawiło, że ukrywał się przez 11 lat, z czego 8 lat w bunkrze pod Ciosmami. Został aresztowany 31 grudnia 1961 r., po zdradzie krewnego. Po wyczerpującym śledztwie został skazany za przestępstwa kryminalne na dożywotnie więzienie. Karę zamieniono na 25 lat. Ostatecznie na wolność wyszedł 3 sierpnia 1971 r. Wyjechał na Pomorze Zachodnie, gdzie założył rodzinę i mieszka do dzisiaj.
Autorzy pracy o Andrzeju Kiszce zwracali uwagę na jego bohaterską postawę i wartości, jakie wyznawał. "Doceniamy przede wszystkim patriotyzm; to, że zawsze walczył o wolność, wolną Polskę. Polska była dla niego najważniejsza, niezależnie od niewygód i losu, jaki go spotykał" - powiedział PAP jeden z autorów pracy Paweł Książek.
II miejsce w konkursie zajęli uczniowie Publicznego Gimnazjum im. Tamary Sołoniewicz w Narewce za pracę o Danucie Siedzikównej "Ince" (zespół: Kamila Kalinowska, Justyna Bamberg, Aleksander Rosiński, opiekun: Alina Rosińska) oraz Zespół Szkół Zawodowych w Przeworsku za pracę o Józefie Benbenku (zespół: Mateusz Fudali, Marcin Posiak, opiekun: Agnieszka Posiak). Na III miejscu znaleźli się: Gimnazjum nr 4 w Żorach za pracę o Tadeuszu Jedynaku (zespół: Paulina Kamela, Patrycja Modrzewska, opiekun: Ewa Socha) oraz I Liceum Ogólnokształcące w Wadowicach za pracę o Zdzisławie Szczurze (zespół: Justyna Polak, Zuzanna Opyrchał, Ewelina Lipka, opiekun: Paweł Potoczny). Przyznano także wyróżnienia.
"Kiedy myślimy o historii, ważne jest to, żeby zrozumieć, że sami również ją tworzymy. Być może to właśnie różni historię od wielu innych nauk: że każdy z nas jest uczestnikiem historii, każdy z nas ją tworzy, że nie jest ona tylko przedmiotem badania dla uczonych" - mówił dyrektor Muzeum Historii Polski, Robert Kostro, gratulując zwycięzcom.
Od przyszłego roku konkurs ma mieć zmienioną formułę. "Może być to np. próba opisu jakiegoś interesującego zabytku w najbliższej okolicy, czyli poznawanie historii poprzez rzeczy materialne, a nie losy ludzkie. Jest to na razie tylko jedna z opcji, które jeszcze rozważamy. We wrześniu podamy ostateczny kształt nowej formuły" - powiedział PAP Kostro.
Honorowy patronat nad konkursem objęli: minister edukacji narodowej Katarzyna Hall, minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, Instytut Pamięci Narodowej. Polska Agencja Prasowa jest jednym z patronów medialnych.
Materiały filmowe z uroczystości rozstrzygnięcia konkursu i wręczenia nagród można będzie oglądać na stronie Portalu Historycznego PAP - www.historia.pap.pl - około godziny 18. (PAP)
agz/ ls/ gma/
