Monety Polski i Litwy z okresu od unii lubelskiej po współczesność można zobaczyć na wystawie "Pieniądze obojga narodów - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość" otwartej w piątek w lubelskim oddziale Narodowego Banku Polskiego.
Wystawę zorganizowano z okazji przypadającej w tym roku 440. rocznicy podpisana unii lubelskiej, która wprowadzała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów wspólną monetę.
Na wystawie można zobaczyć monety, które obowiązywały w obu krajach od zawarcia unii lubelskiej do rozbiorów. Mają one różne nominały - m.in. szóstaki, trojaki, półtoraki, półzłotki, szelągi, grosze, orty, talary, dukaty. Widnieją na nich herby obu narodów - litewska Pogoń i polski Orzeł - oraz herby panujących królów. Wybite zostały w różnych mennicach, m.in. w Wilnie i Krakowie.
"Jedną z najciekawszych monet na wystawie, jest srebrny czworak litewski z 1569 r. z portretem Zygmunta Augusta. Takimi monetami posługiwali się pewnie uczestnicy sejmu lubelskiego, na którym doszło do podpisania Unii Lubelskiej" - powiedział Zbigniew Nestorowicz wiceprezes Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, które jest współorganizatorem wystawy.
Ekspozycja, ustawiona w holu banku, obejmuje także współczesne monety i banknoty obu krajów - litewskie lity oraz polskie złotówki. Oddzielna gablota poświęcona jest prezentacji nowej europejskiej waluty, euro, obowiązującej w 16 krajach Unii Europejskiej.
"Litwa i Polska przyjmą euro jako wspólną walutę narodową w momencie pełnego uczestnictwa w unii gospodarczo-walutowej. Tak historia monetarna obu krajów zatoczy koło - Litwini i Polacy będą w przyszłości ponownie posługiwać się wspólną walutą" - powiedziała dyrektor lubelskiego oddziału NBP Ilona Skibińska-Fabrowska.
Wystawa czynna będzie do 17 lipca.
Unia lubelska - umowa międzynarodowa zawarta w Lublinie 1 lipca 1569 r. - połączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo nazywane potem Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
Unia przewidywała, że oba narody będą mieć jednego władcę wybieranego wspólnie w wolnej elekcji i wspólny Sejm. Oba kraje zobowiązały się do wspólnej polityki obronnej i zagranicznej. Postanowiono również, że będą miały wspólną walutę, co dokonało się faktycznie w 1580 r. za panowania króla Stefana Batorego, który ujednolicił i uporządkował system monetarny obu krajów.
Zachowano odrębne języki urzędowe, skarb i sądownictwo. Oba kraje miały też swoje odrębne wojsko, urzędy centralne oraz tytuły i dostojeństwa, choć z takim samym zakresem kompetencji. O trwałości unii stanowiły m.in. tolerancja narodowościowa i wyznaniowa. Mimo różnych trudności Unia Lubelska przetrwała do XVIII wieku, do uchwalenia Konstytucji 3 maja, która wprowadzała jednolite państwo. Potem nastąpiły rozbiory.
Główne uroczystości związane jubileuszem Unii Lubelskiej odbędą się w Lublinie 1 lipca, z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz przedstawicieli innych państw, których obecne terytorium wchodziło niegdyś w obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów - Litwy, Ukrainy, Łotwy, Estonii, Białorusi. (PAP)
ren/ bk/
