Wystawa "Jan Heweliusz i Gdańsk jego czasów" otwarta zostanie w środę w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska. Na ekspozycji wśród ok. 170 obiektów, znajdzie się m.in. rycina autorstwa znanego astronoma oraz cyrkiel sygnowany jego nazwiskiem.
Jak poinformowała rzeczniczka gdańskiego muzeum, Monika Kryger, poza listami i dziełami astronomicznymi do naszych czasów zachowało się bardzo niewiele pamiątek związanych z Heweliuszem.
"Dlatego każdy z tych przedmiotów posiada ogromną wartość historyczną. Na wystawie będzie można obejrzeć m.in. unikatową rycinę ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu +Pejzaż wiejski z mostem+, wykonaną własnoręcznie przez Heweliusza. Nazwiskiem gdańskiego naukowca jest również sygnowany cyrkiel proporcjonalny ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu. Zgodnie z obecną wiedzą jest to jedyny zachowany instrument astronomiczny Heweliusza" - wyjaśniła Kryger.
Komisarz wystawy Janusz Dargacz powiedział PAP, że na wystawie pokazane zostaną też dzieła astronomiczne Heweliusza wypożyczone z Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu oraz Biblioteki Gdańskiej PAN.
Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Gdańsku pochodzić będą m.in. metryka chrztu i akt ślubu Heweliusza, dyplom przyjęcia naukowca w poczet Towarzystwa Królewskiego w Londynie, a także księgi miejskie Gdańska, w których znajdują się zapisy o działalności publicznej Heweliusza - znany astronom był bowiem ławnikiem i rajcą.
"Wszystkie starodruki ze względu na wymogi bezpieczeństwa konserwatorskiego eksponowane będą jednak na wystawie przez krótki czas i zastępowane innymi oryginałami lub kopiami" - wyjaśnił Dargacz.
Zwiedzających z pewnością zainteresuje zrekonstruowana na podstawie oryginalnych rycin i późniejszych fotografii makieta obserwatorium astronomicznego Heweliusza, które mieściło się na dachach kamienic przy ul. Korzennej.
Wystawa poświęcona Heweliuszowi potrwa do 29 stycznia 2012 r.
W tym roku obchodzona jest 400. rocznica urodzin gdańskiego astronoma. Rok 2011 został ustanowiony Rokiem Heweliusza przez Sejm. Posłowie podjęli taką decyzję na wniosek gdańskiego samorządu.
Astronom, piwowar, grafik, drukarz i wydawca, Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 r. w Gdańsku, a zmarł także w tym mieście w dniu swoich 76. urodzin 28 stycznia 1687 r.
Pochodził z rodziny browarników. W młodości studiował prawo, matematykę, astronomię i rysunek na uczelniach w Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie do Gdańska w 1634 roku przez wiele lat prowadził intensywne obserwacje astronomiczne, korzystając przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów. W 1664 r. Heweliusz został członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Londynie.
Heweliusz stworzył ponad 20 wielkich dzieł oraz atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Jest również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu. (PAP)
rop/ hes/
