Blisko 250 eksponatów, pokazujących dzieje i kolekcjonerską pasję magnackiego rodu Sapiehów będzie można oglądać na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu. Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 4 października do końca grudnia.
Sapiehowie zapisali się na kartach historii nie tylko jako hetmani, kanclerze, biskupi i senatorowie, ale także jako fundatorzy kościołów i klasztorów, budowniczy pałaców i zamków, mecenasi i kolekcjonerzy sztuki. Z bogatych rodzinnych kolekcji gromadzonych przez blisko 400 lat, zachowała się jedynie część.
Na wystawie zobaczyć można gobeliny, makaty, kolekcję pasów kontuszowych, portrety rodzinne, arcydzieła augsburskiego złotnictwa i paryskie zegary, a także militaria i książki, w tym cenne starodruki.
"To wystawa niezwykła, poświęcona wielkiej rodzinie magnackiej, która przez kilka stuleci odgrywała bardzo ważną rolę w życiu politycznym i kulturalnym Polski. Ta ekspozycja jest pewnym rozliczeniem z przeszłością, tą dawną i niedawną" - mówił w piątek dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu, Jan K. Ostrowski. Podkreślił, że wiele z prezentowanych dzieł stało się własnością Wawelu dzięki przychylności mieszkającego w Belgii spadkobiercy rodu księcia Michała Sapiehy, a wystawa była możliwa jedynie dzięki wsparciu sponsorów.
Ekspozycję "Sapiehowie. Kolekcjonerzy i mecenasi" otwiera imponująca Genealogia Sapieżyńska czyli 72 portrety (kilka zaginęło) dziewięciu pokoleń Sapiehów. Zostały one namalowane ok. 1709 r. z inicjatywy kanclerza wielkiego litewskiego Jana Fryderyka Sapiehy dla kościoła św. Anny w Kodniu. Oprawione we wspólną ramę, tworzyły unikatowe i imponujące tableau o rozmiarach 11 na 8 m.
"Oprócz +Genealogii+ jednym z najcenniejszych dzieł, które pokazujemy są XVII-wieczne gobeliny ufundowane przez Sapiehów dla katedry wileńskiej "Skarby Salomona" i "Dawid i Batszeba". Pokazujemy też arcydzieła złotnictwa augsburskiego, skromną część bogatego księgozbioru rodu, pasy kontuszowe i militaria, w tym głownię szabli Kara Mustafy" - mówiła PAP Joanna Winiewicz - Wolska, która wraz ze Stanisławą Link - Lenczowską jest kuratorem wystawy.
W kolejnych salach zamku zgromadzono obrazy, które niegdyś znajdowały się w pałacach należących do Sapiehów, w tym dziesięć portretów z galerii słynnych mężów z Dereczyna i "Bielenie płótna pod Haarlemem" Jana Van Kessela. Pokazywane starodruki i rękopisy pochodzą głównie z Biblioteki Krasiczyńskiej. Do najcenniejszych dzieł należy "Biblia Leopolity" - trzecie wydanie pierwszego przekładu Biblii na język polski, drukowane w oficynie Mikołaja Szarffenberga w roku 1577, iluminowany "Ewangeliarz Sapiehów" datowany na XV - XVI w. oraz tabulatura organowa z wieku XVII.
Wystawę zamyka sala poświęcona kardynałowi Adamowi Stefanowi Sapieże. Są w niej wypożyczone z archiwów IPN fotografie z tzw. procesu Kurii Krakowskiej, który był elementem rozprawy państwa z Kościołem oraz zdjęcia wykonane przez funkcjonariuszy UB w celach propagandowych, a przedstawiające część kolekcji Sapiehów, która na czas wojny przed wkroczeniem Armii Czerwonej do rezydencji w Krasiczynie została złożona w piwnicy Pałacu Arcybiskupów Krakowskich.
W 1952 r. zbiory te zostały skonfiskowane przez Urząd Bezpieczeństwa. W 1953 r. na mocy wyroku zasądzającego ich przepadek na rzecz skarbu państwa przekazano je do dyspozycji Ministerstwa Kultury i Sztuki i zdeponowano na Wawelu, skąd po inwentaryzacji trafiły do różnych muzeów. Część pozostała - jako depozyt - w zbiorach wawelskich.
Pod koniec lat. 90. zawarta została ugoda pomiędzy spadkobiercą dzieł i Zamkiem Królewskim na Wawelu. Część obiektów wykupiono, część pozostała w zbiorach wawelskich jako depozyt.
Wystawa "Sapiehowie. Kolekcjonerzy i mecenasi" potrwa do 31 grudnia. Od lutego do maja 2012 r. będzie prezentowana także w Muzeum Narodowym - Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie.(PAP)
wos/ ls/
