Fotografie dokumentujące powstawanie warszawskiego getta, budowę murów, przeprowadzkę Żydów oraz życie codzienne w getcie można zobaczyć na wystawie dostępnej od czwartku w stołecznym Domu Spotkań z Historią.
Zdjęcia wykorzystane na wystawie "Za murem. Jak powstawało warszawskie getto - fotografie z 1940 roku" pochodzą z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
"Prezentowane na ekspozycji fotografie nie zostały uzupełnione z wykorzystaniem programów graficznych, ale był to zabieg celowy, by ukazać ich oryginalny wygląd i uszkodzenia. Były one prawdopodobnie przechowywane w jakimś wilgotnym miejscu, o czym świadczy zniszczona emulsja, ubytki i uszkodzenia. Zostały wykonane albo przez niemieckiego urzędnika, gdy zapadła decyzja o budowie getta, albo przez osoby nadzorujące prace budowlane. Mógł to być także przedstawiciel Judenratu - pewności nie ma" - opowiadała PAP kuratorka wystawy Małgorzata Sikorska z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
W jej ocenie zdjęcia są wyjątkową dokumentacją okresu już po zapadnięciu decyzji o budowie getta, a przed przeprowadzką do niego Żydów. "Czyli najistotniejszego procesu od momentu wytyczenia granic getta, co jest przybliżone przez zaprezentowanie związanych z tym źródeł pisanych - zarządzeń władz okupacyjnych, dokładnie określających przebieg granic getta, łącznie z podziałem na ulice. Na fotografiach ukazano całą historię powstawania getta począwszy od prowizorycznych ogrodzeń z drutu kolczastego z tablicą wyjaśniającą, że powstało w związku z wybuchem epidemii. Potem są ukazane różne etapy budowy muru, fotografowane z różnych punktów" - relacjonowała Sikorska.
Kolejna partia zdjęć obrazuje przeprowadzkę na teren getta warszawskiego ludności żydowskiej oraz życie codzienne w samym getcie, jako już zamkniętej dzielnicy. Znalazły się tam m.in. fotografie chłopców handlujących opaskami z gwiazdą Dawida i obwarzankami, ulicznego grajka, siedzibę Judenratu, kolejkę przed punktem powołań do pracy obowiązkowej oraz mieszczące się w tym samym budynku warsztaty rzemieślnicze.
Zaprezentowane na wystawie zdjęcia uzupełniają podpisy przybliżające rejon, gdzie zostały zrobione, kalendarium wydarzeń od momentu decyzji o budowie getta do zamknięcia jego bram, zarządzenia władz okupacyjnych o utworzeniu getta, przebiegu jego granic oraz zamknięciu. Towarzyszy im plan getta warszawskiego.
Pierwsza decyzja o "rozwiązaniu kwestii żydowskiej" została wydana 21 września 1939 roku przez szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinharda Heydricha. 25 listopada tego samego roku wydano nakaz noszenia przez Żydów opasek z gwiazdą Dawida. Rozpoczęcie budowy murów getta warszawskiego miało miejsce 1 kwietnia 1940 roku, 2 października tegoż roku gubernator Dystryktu Warszawskiego Ludwig Fischer podpisał rozporządzenie o utworzeniu getta. 16 listopada zostało ono zamknięte.
Wystawa "Za murem. Jak powstawało warszawskie getto - fotografie z 1940 roku" jest dostępna w języku polskim i angielskim. Będzie czynna do 17 maja. (PAP)
akn/ abe/
