Wystawę "Szopki świata" można od wtorku oglądać w Muzeum w Koszalinie (Zachodniopomorskie). Ekspozycja składa się ze 198 przedstawień Świętej Rodziny, pochodzących z niemal wszystkich kontynentów. Wystawa będzie prezentowana do końca stycznia 2012 roku.
Pokazywane w koszalińskim muzeum szopki - jak powiedziała PAP kuratorka wystawy, Ewa Pliszka - powstały w XX i XXI w. Kilka pochodzi z przełomu XIX i XX w.
Prezentowane są szopki europejskie, afrykańskie, azjatyckie, południowoamerykańskie oraz z obszaru Australii i Oceanii. Do najciekawszych - zdaniem Pliszki - należą afrykańskie, w których jednokolorowe figurki Świętej Rodziny z wielkim rzeźbiarskim kunsztem wykonano z hebanu i mahoniu.
Eksponowane w Koszalinie szopki pochodzą ze zbiorów Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej w Starej Wsi koło Brzozowa, Muzeum Misyjno-Etnograficznego Księży Werbistów w Pieniężnie, Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie i Muzeum w Koszalinie.
Jak napisano w katalogu wystawy, za twórcę pierwszej szopki uchodzi św. Franciszek z Asyżu, który 1223 r. ustawił pod gołym niebem na polanie żłóbek. Zwyczaj ten franciszkanie kontynuowali w kolejnych latach budując żłóbki w świątyniach.
Początkowo żłóbki były skromne. Leżał w nich jedynie samotny Jezus. Postaci Maryi i św. Józefa zaczęto dołączać później. W dalszej kolejności do Świętej Rodziny w szopce dołączyli Trzej Królowie i zwierzęta.
Zwyczaj budowania szopek w kościołach upowszechnił się pod koniec XV w. w Neapolu, skąd rozprzestrzenił się na całe Włochy oraz Hiszpanię. Później szopki zaczęto budować w Portugalii, Francji, Szwajcarii, Austrii i Niemczech.
Ówczesne szopki, zwane neapolitańskimi, były rozbudowanymi kompozycjami, z betlejemską stajenką wkomponowaną w miejski pejzaż Neapolu. W szopkach, oprócz Świętej Rodziny, umieszczano rzeźników, tkaczy, garncarzy, kucharzy, grajków oraz miejskich pijaczków, złodziejaszków i żebraków.
Najbardziej okazałe szopki powstawały w XVIII w. W wielu z nich montowano mechanizmy pozwalające na poruszanie figurkami.
Do Polski szopki dotarły w XIV w. Zyskały tu mocną pozycję, stając się jednym z dwóch atrybutów świąt Bożego Narodzenia. Drugim była podłaźniczka, czyli zielone gałązki iglastego drzewa oplatające druciane koło lub obręcz od przetaka (rodzaj sita) zawieszane u powały nad stołem, przy którym spożywano wigilijną wieczerzę.
W okresie międzywojennym - jak czytamy w katalogu koszalińskiej wystawy - Kościół zabiegał, by nie stawiano podczas świąt choinki, przybyłej z Niemiec, ale właśnie szopki betlejemskie.
Na inne kontynenty szopki dotarły z Europy razem z misjonarzami. Budujący je artyści wprowadzili do nich elementy lokalnej kultury. (PAP)
sibi/ hes/
