Komisja Europejska nie mogła zakazać 20 organizacjom zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w tym polskiemu Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, przyznawania sobie wyłącznych praw do udzielania licencji na korzystanie z repertuaru - orzekł w piątek unijny Sąd.
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS jest jednym z 24 europejskich organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi zrzeszonych w Konfederacji Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów (CISAC), przeciwko którym wymierzona była decyzja Komisji Europejskiej z 16 lipca 2008 r.
Organizacje te zarządzają prawami autorów do stworzonych przez nich utworów muzycznych, w tym prawami do publicznego wykonania. Po to, by nie dublować swoich kompetencji, organizacje te zawarły porozumienia o wzajemnej reprezentacji. Dzięki takim porozumieniom każda organizacja może przyznawać na terytorium swojego działania licencje na publiczne wykonywanie utworów muzycznych nie tylko swoich członków, ale i repertuaru członków wszystkich innych organizacji należących do CISAC. Z kolei każdy, kto chciałby korzystać z tych utworów, nie musi ubiegać się o zgodę każdej organizacji zarządzającej z osobna - wystarczy, że ma umowę z organizacją z własnego kraju, czyli w Polsce - z ZAIKS-em.
W 2000 r. nadawca radiowo-telewizyjny RTL Group SA wniosła do Komisji skargę przeciwko jednej z organizacji zrzeszonych w CISAC. Powodem była odmowa przyznania jednej z radiowych rozgłośni muzycznych RTL licencji na szczeblu Unii Europejskiej. Trzy lata później skargę - tym razem wprost przeciwko CISAC - złożył do Komisji inny nadawca Music Choice Europe Ltd.
Obie te skargi skłoniły Komisję do zbadania, czy porozumienia o wzajemnej reprezentacji zawarte przez organizacje zrzeszone w CISAC nie naruszają wspólnotowych reguł konkurencji.
Ostatecznie Komisja uznała skargi za słuszne i w decyzji z 16 lipca 2008 r. zakazała stosowania dwóch klauzul zawartych w porozumieniach o wzajemnej reprezentacji: jednej - ograniczającej możliwość swobodnego zrzeszania się przez autorów w wybranej przez siebie organizacji i drugiej - klauzuli wyłączności (terytorialnej).
Zastrzeżenia Komisji wywołała też tzw. uzgodniona praktyka, na podstawie której organizacje zarządzające wzajemnie gwarantują sobie monopol na swoich rynkach krajowych na udzielanie licencji użytkownikom komercyjnym.
Mimo że Komisja nie nałożyła na organizacje żadnych kar pieniężnych, to większość organizacji złożyła skargi na jej decyzję do Sądu UE, który jest I instancją w unijnym Trybunale Sprawiedliwości.
W piątek Sąd UE rozpatrzył skargę polskiego ZAIKS-u oraz 19 innych organizacji, a także skargę samego CISAC. W wydanym wyroku Sąd stwierdził, że decyzja Komisji była nieważna w tym zakresie, w jakim dotyczyła tzw. uzgodnionej praktyki, bo KE nie przedstawiła wystarczających dowodów. Z jednej strony nie przedstawiła dokumentów potwierdzających monopolistyczne praktyki, z drugiej - nie podważyła tezy prezentowanej przez organizacje, że ich działania były podyktowane koniecznością skutecznego przeciwdziałania nielegalnemu korzystaniu z utworów muzycznych.
Sąd oddalił natomiast skargi organizacji w zakresie, w jakim dotyczyły one stwierdzenia przez Komisję nieważności dwóch klauzul: klauzuli członkostwa i klauzuli wyłączności. To oznacza, że organizacje nie powinny ich stosować w swoich porozumieniach.
Od wyroku Sądu przysługuje obu stronom sporu odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości UE. (PAP)
kjed/ ls/
