Ekspozycję ukazującą tradycje i kulturę pasterską w Tatrach można oglądać od piątku w Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN w Zakopanem. Zwiedzający mogą dowiedzieć się o rodzajach i sposobach wyrabiania owczych serów, a także poznać tradycyjne obrzędy związane z wypasem owiec.
Wystawa prezentuje tradycje i kulturę pasterską zarówno po polskiej, jak i po słowackiej stronie Tatr z podziałem na cztery krainy geograficzne: Liptów, Spisz, Orawę i Podhale. Bogata pod względem zgromadzonych eksponatów oraz starych fotografii ekspozycja, ukazuje m.in. ubiór noszony przez pasterzy podczas wypasu, naczynia i sprzęty używane w szałasach pasterskich.
Wystawę zorganizował Tatrzański Park Narodowy w 30. rocznicę ponownego wprowadzenia owiec na górskie hale. W 1981 roku na terenie Tatr wprowadzono tzw. kulturowy wypas owiec, który odbywa się na ściśle określonych zasadach.
"Rezygnacja z wypasu w Tatrach, po utworzeniu parku narodowego w 1954 roku, wiązała się z nadmierną ilością owiec, których wówczas wypasało się 30 tys. sztuk. W związku z tym były olbrzymie zniszczenia" - powiedział PAP dyrektor TPN, Paweł Skawiński.
Na początku lat 80. przyrodnicy stwierdzili, że umiarkowany wypas owiec w Tatrach sprzyja różnorodności biologicznej. "Wypas kulturowy obecnie jest nie tylko gwarantem utrzymania tradycji pasterskiej, ale ma też pozytywne znaczenie dla środowiska" - tłumaczył Skawiński. Dzięki wypasowi istnieją łąki śródleśne, które bez wypasu zarosłyby lasem i masowo kwitną krokusy. Obecnie w Tatrach siedmiu baców wypasa około 1200 owiec.
Na kulturę pasterską w całych Karpatach w znacznej mierze wpłynęły wędrówki ludności pasterskiej - Wołochów, którzy w XIII wieku wyruszyli z Bałkanów wędrując łukiem Karpat ku Europie Środkowej, z czasem przechodząc do osadnictwa stałego. Ślady działalności Wołochów widoczne są m.in. na terenie wszystkich krain podtatrzańskich we wszystkich dziedzinach życia; w obyczajowości, budownictwie czy muzyce.
Głównym organizatorem wystawy "Pasterstwo w Tatrach" jest Tatrzański Park Narodowy, we współpracy z Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem oraz słowackimi muzeami w Kieżmarku, Podtatrzańskim Muzeum w Popradzie, Muzeum Lubowlańskim, Muzeum Orawskim w Dolnym Kubinie i Muzeum Liptowskim w Różemberku.
Wystawa czynna będzie do końca wakacji. (PAP)
szb/ ls/
