Polskie społeczeństwo będzie się starzeć najszybciej w Europie, stąd konieczność wprowadzenia powszechnego ubezpieczenia opiekuńczego i zapewnienia opieki osobom niesamodzielnym. We wtorek przedstawiono założenia do ustawy o pomocy osobom niesamodzielnym.
Nad założeniami pracowała od dwóch lat grupa robocza ds. przygotowania ustawy o ubezpieczeniu od ryzyka niesamodzielności przy klubie senatorów PO.
Przewidują one wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia opiekuńczego (od ryzyka niesamodzielności), stopni niesamodzielności, przypisanie im rodzaju i wysokości świadczeń oraz wprowadzenie czeku jako promesy płatności.
Świadczenie opiekuńcze byłoby opłacane - jak wynika z założeń - ze składki opłacanej przez pracowników, rolników i prowadzących działalność gospodarczą. Na świadczenia te przekazane zostałyby także środki przeznaczane obecnie na opiekę długoterminową. Składka - w założeniach - miałaby być niska. Jej wysokości nie podano.
Obecnie - jak podkreślał senator Mieczysław Augustyn - Polska należy do 20 najstarszych społeczeństw na świecie. Problem zapewnienia opieki osobom niesamodzielnym, czyli trwale niepełnosprawnym, niezdolnym do samodzielnej egzystencji będzie dotyczył - jak powiedział Augustyn - każdej polskiej rodziny.
Najwięcej osób niesamodzielnych jest wśród osób starszych. Już teraz 5 mln osób przekroczyło 65 lat, a 1,3 mln ma ponad 80. Natomiast do roku 2030 liczba osób powyżej 65. roku życia wzrośnie o 63 proc., natomiast tych, którzy ukończyli 80. lat - o 126 proc. "Tych, którzy będą mogli pracować, będzie coraz mniej, a tych, którzy będą wymagać opieki - coraz więcej" - powiedział Augustyn.
Dodał, że według szacunków Unii Europejskiej na ten cel wydawanych jest od 0,1 proc. do 0,5 proc. PKB. Z opracowanego raportu wynika, że na ten cel przeznaczanych jest w Polsce 0,4 proc. PKB (bez uwzględnienia świadczenia pielęgnacyjnego). Stąd potrzeba stworzenia modelu publicznego finansowania i opieki osób niesamodzielnych, zdefiniowania niesamodzielności i wprowadzenia stopni, skonsolidowania środków rozproszonych obecnie między różne resorty, określenia katalogu i standardów usług.
Seniorzy stanowią 80 proc. wszystkich klientów opieki długoterminowej. W Polsce liczba osób niesamodzielnych sięga 770 tys.; są wśród nich pensjonariusze domów opieki społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych, osoby korzystające z pomocy świadczonej przez ośrodki pomocy społecznej oraz ci, którzy korzystają z pomocy rodziny. Obecnie z jakiejś formy opieki ze strony rodziny korzysta aż 83 proc. osób niesamodzielnych.
Zdaniem eksperta Banku Światowego Johannesa Koettla, celem powinno być zmniejszenie zapotrzebowania na opiekę długoterminową, ale też przekierowanie do innych typów usług (np. umożliwienie osobom niesamodzielnym mieszkania we własnych domach tak długo, jak to możliwe i stworzenie odpowiedniej opieki środowiskowej). Koettel proponował też wprowadzenie opieki tymczasowej, np. wówczas gdy ktoś z opiekunów jest nieobecny.
Na konferencji przedstawiono także propozycję wprowadzenia stopni niesamodzielności. Według konsultant w dziedzinie pielęgniarstwa Elżbiety Szwałkiewicz, byłyby one uzależnione od stanu pacjenta. Szwałkiewicz proponuje wyodrębnić niesamodzielność całkowitą (opieka musiałaby być udzielana przez całą dobę, bądź w ciągu całego dnia), niesamodzielność znaczną (pomoc o różnych porach dnia w kilku czynnościach) oraz niesamodzielność umiarkowaną (pomoc kilka razy w tygodniu).
Konferencję zorganizował Instytut Obywatelski i Grupa Robocza ds. projektu ustawy o ubezpieczeniu od ryzyka niesamodzielności. Opracowali oni raport "Opieka długoterminowa w Polsce", którego celem było zdiagnozowanie stanu opieki długoterminowej w Polsce i rekomendacje na przyszłość.(PAP)
dom/ malk/ woj/
