W Krakowie zmarł w poniedziałek Jerzy Nowosielski, jeden z najwybitniejszych współczesnych malarzy. Miał 88 lat. Malował akty kobiece, pejzaże, obrazy abstrakcyjne. Wiele jego prac było inspirowanych sztuką bizantyjską.
"Dla mnie był przyjacielem, mentorem, a od czasu kiedy umarł mój ojciec, był drugim ojcem. To, że był wielkim malarzem, wiedzą wszyscy, ale przede wszystkim był wspaniałym człowiekiem. Jemu udało się połączyć sztukę Wschodu i sztukę Zachodu" - powiedział PAP przyjaciel i opiekun artysty, Andrzej Starmach.
Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 r. w Krakowie. Uprawiał malarstwo ścienne, sztalugowe, rysunek oraz scenografię. Stworzone przez niego ikonostasy, drogi krzyżowe, wizerunki Chrystusa i Bogurodzicy należą do najwybitniejszych osiągnięć współczesnej sztuki sakralnej.
W czasie okupacji Nowosielski rozpoczął naukę w krakowskiej Kunstgewerbeschule, którą przerwał po dwóch latach i w 1942 r. wstąpił do wspólnoty monastyru św. Jana Chrzciciela pod Lwowem. W nowicjacie spędził tylko kilka miesięcy, z powodu choroby musiał wrócić do Krakowa. W Ławrze zetknął się z ikonami i ikonopisaniem. W roku 1945 zapisał się na wydział malarstwa Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Krakowie (obecnie ASP) w pracowni prof. Eugeniusza Eibischa, ale przerwał studia i dyplom uzyskał eksternistycznie dopiero w 1961 r.
Od 1947 r. był asystentem Tadeusza Kantora, po trzech latach wyjechał do Łodzi, gdzie był kierownikiem artystycznym Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek. Związał się z Grupą Młodych Plastyków (I Grupa Krakowska), a od roku 1957 był członkiem-współzałożycielem II Grupy Krakowskiej. W latach 1957-1962 wykładał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, a od 1962 do emerytury w 1993 r. - w krakowskiej ASP.
W 1948 r. uczestniczył w Wystawie Sztuki Nowoczesnej zorganizowanej w krakowskim Pałacu Sztuki. Przełomowy dla Nowosielskiego był udział w 1955 r. w wystawie "dziewięciu nowoczesnych" w Krakowie, po której jego obrazy trafiły na biennale w Wenecji.
Malował akty kobiece, martwe natury, pejzaże, obrazy abstrakcyjne. Jest autorem kilku tysięcy rysunków.
Postacie kobiet - charakterystyczne dla całej twórczości Nowosielskiego - przedstawione są ze skrępowanymi rękami, nogami, zwisające z trapezów i trzepaków, przytroczone do pręgierza lub na szafocie. Są wśród nich także przyjmujące bezwstydne pozy sportsmenki.
Największy wpływ na twórczość Nowosielskiego miała sztuka bizantyjska. Jest autorem polichromii w wielu cerkwiach, m.in. w Zawierciu, Gródku Białostockim, Kętrzynie, Warszawie, Górowie Iławieckim oraz ikonostasów i obrazów sakralnych. Przygotował dekoracje i kostiumy do sztuk w reż. Helmuta Kajzara - "Antygony" Sofoklesa i "Sędziów" Wyspiańskiego.
Pisał prace teoretyczne o ikonie i malarstwie.
Jerzy Nowosielski był doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i laureatem Srebrnego Medalu "Cracoviae Merenti" przyznawanego za zasługi dla Krakowa.
Razem z żoną Zofią założył w 1996 r. Fundację Nowosielskich, która przyznaje nagrody młodym wyróżniającym się artystom.
W styczniu 2008 r. został uhonorowany Złotym Medalem Gloria Artis. W 2010 r. został laureatem Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznanej mu "w uznaniu dla osiągnięć artystycznych oraz jego wytrwałej pracy na rzecz pojednania Kościołów i narodów". Już wówczas ze względu na stan zdrowia nie uczestniczył w uroczystości wręczenia nagrody.(PAP)
wos/ hes/ gma/
