SKOK-i działają tak samo jak banki

Ekspertyza, do której dotarł Money.pl zamówiona została przez Platformę Obywatelską, a dotyczy instytucji finansowej, która jest kością niezgody między PiS-em a PO.

W ubiegłym tygodniu PO udało się przeforsować wniosek, aby bankowa komisja śledcza zajęła się także SKOK-ami – ich rolą w systemie bankowym, a także faktem, że Kasa Krajowa SKOK stara się o utworzenie banku.

Politycy PiS nie ukrywają swego poparcia dla SKOK-ów.”Sprzyjam SKOK-om, bo to jest świetne polskie przedsięwzięcie. Polacy się zebrali i coś im się udało” – tłumaczył Money.pl Artur Zawisza, przewodniczący bankowej komisji śledczej.

Tymczasem opozycja na każdym kroku podkreśla, że SKOK-i wbrew tradycji wcale nie służą ochronie i pomocy biednej części społeczeństwa, a są po prostu komercyjną instytucją finansowa, tak jak banki nastawioną na zysk. Jednak korzystają z przywilejów i znajdują się poza systemem, a tym samym nadzorem bankowym.

Ekspertyza przygotowana przez prof. Szambelańczyka potwierdza słuszność tej argumentacji. Szambelańczyk wykazuje podobieństwa i różnice między SKOK-ami, a bankami, przy czym podobieństw jest znacznie więcej.

SKOK-i w sensie formalnym nie są bankami. Nie podlegają nadzorowi bankowemu (nie mają ustawowo określonego minimalnego poziomu wypłacalności), nie mają innych praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa bankowego (np. bankowy tytuł egzekucyjny, rezerwa obowiązkowa, fundusz ryzyka stanowiący koszty uzyskania przychodów, są ustawowo zwolnione z CIT) czy innych ustaw okołobankowych Natomiast zyski osiągają na tych samym zasadach co banki.

Jan Szambelańczyk analizuje produkty banków i SKOK-ów pod względem ekonomicznym i zauważa zbliżone tendencje w obu instytucjach.

SKOK-i mają już ponad 1,5 mln członków, a ich liczba szybko rośnie, podobnie jak wartość aktywów.

Według dostępnych danych polskie SKOK-i zarządzają aktywami przekraczającymi 5,5 mld złotych, zgromadziły ponad 5 mld złotych depozytów i udzieliły pożyczek oraz kredytów na kwotę ponad 3,5 mld zł.

W porównaniu do polskiego sektora bankowego oznacza to, że skala obciążenia ryzykiem środków deponentów SKOK-ów w skali kraju odpowiada mniej więcej 1proc. depozytów sektora banków komercyjnych, ale już niemal 17proc. sektora banków spółdzielczych.

"Kwota zgromadzona w systemie SKOK-ów upoważnia do zaliczenia jej do instytucji pośrednictwa finansowego systemowo ważnej, co w teorii i praktyce międzynarodowej oznacza najczęściej uwikłanie środków budżetu państwa w przypadku wystąpienia kryzysu wypłacalności takiej struktury" – stwierdza prof. Szambelańczyk.

„Nie pretendując do kategorycznych ocen w kategoriach prawa stwierdzam, że w kategoriach ekonomii, a zwłaszcza finansów i bankowości cele, funkcje i struktury organizacyjne SKOK-ów i banków są na tyle podobne, z wyjątkiem powiązań z bankiem centralnym, że uprawniają do traktowania SKOK-ów jak tak samo jak banków, z uwzględnieniem ich systemowej specyfiki” – tak puentuje swoje opracowanie prof. Szambelańczyk.