Pracownicze Plany Kapitałowe to program dobrowolnego odkładania dodatkowych środków na cele emerytalne. Do PPK będzie obowiązywać automatyczny zapis osób zatrudnionych, które ukończyły 18. rok życia, a nie ukończyły 55. roku życia (po ukończeniu 55. roku życia pracownik samodzielnie składa wniosek o przystąpienie do programu).
Zrezygnować z programu będzie można w każdej chwili – wystarczy jeden podpis. Pracodawca zatrudniający co najmniej jedną osobę, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, dokona wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK pracownika i za jej pośrednictwem otworzy dla niego imienny rachunek, na którym będą gromadzone jego oszczędności – czyli prywatny rachunek PPK.
Każdy uczestnik PPK będzie co miesiąc odkładał co najmniej 2 proc. ze swojego wynagrodzenia brutto (z możliwością zwiększenia do 4 proc. lub zmniejszenia do 0,5 proc. – ta opcja dotyczy najmniej zarabiających).
Swoje dołoży też pracodawca (1,5 proc. z możliwością zwiększania wpłaty o kolejne 2,5 proc. – wysokość wpłaty dodatkowej można różnicować np. ze względu na staż) oraz państwo (250 zł – jednorazowej wpłaty powitalnej i 240 zł rocznie).
Według kalkulatora PPK - dostępny na stronie www.mojeppk.pl- zakładając, że rozpoczynamy oszczędzanie w wieku 35 lat, zarabiamy 4 tys. zł brutto i wpłacamy pieniądze przez kolejnych 20 lat, uzbieramy na rachunku PPK 100 tys. zł (w tym samym czasie odkładając pieniądze „do skarpety” zebralibyśmy ok. 34 tys. zł).
Jak skorzystamy z pieniędzy na PPK
Pracownik, który podejmie decyzję o oszczędzaniu w ramach PPK, będzie mógł swobodnie korzystać ze zgromadzonych środków na swoim rachunku po osiągnięciu 60. roku życia – bez względu na status aktywności zawodowej. Każdy wybierze wówczas jedno z rozwiązań, które będzie dopasowane do jego indywidualnych potrzeb:
Pracownik może m.in. skorzystać z domyślnej formy wypłaty - jednorazowo wypłacić 25% środków, pozostałe środki wypłacać co miesiąc przez 10 lat. Wypłata w tej formie będzie zwolniona z podatku od zysków kapitałowych i dzięki niej pracownik zyska dostęp do zgromadzonych przez siebie środków przez dłuższy czas.
Pracownik może również wszystkie środki wypłacać w dowolnej liczbie rat. Jednorazowo może wypłacić nawet 100% środków. Należy jednak pamiętać o tym, że skrócenie okresu wypłat poniżej 10 lat będzie skutkować koniecznością zapłaty należnego podatku Belki.
Nie musimy czekać do 60. roku życia. W przypadku poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka może on w każdej chwili wypłacić 25 proc. zebranych środków na koszty leczenia. Pieniądze możemy też od siebie pożyczyć – bez żadnych opłat i kar - na pokrycie wkładu własnego przy zaciągnięciu kredytu na zakup mieszkania lub budowę domu(dotyczy osób, które nie ukończyły 45 lat). Na spłatę nieoprocentowanej pożyczki mamy 15 lat.
Możemy wreszcie z PPK zrezygnować i w dowolnym momencie wypłacić z nich pieniądze – także przed ukończeniem 60. roku życia. Wtedy będziemy musieli jednak zapłacić podatek od zysków kapitałowych, a także przekazać na nasze indywidualne konto w ZUS 30% wartości wpłat pracodawcy, ponieważ były one zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne. Zwrócimy również dopłaty ze strony państwa.
Istnieje także możliwość przetransferowania pieniędzy na inny rachunek w momencie, gdy zmienimy firmę lub ich gromadzenia na kilku różnych rachunkach.
Gromadzone na rachunkach PPK środki będą dodatkowo pomnażane. Wybrane przez pracodawcę spośród dopuszczonych do oferowania PPK instytucje finansowe będą bowiem inwestować je w fundusze inwestycyjne, które różnicują poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika – są to tzw. fundusze zdefiniowanej daty.
Prywatne, nie publiczne
To, co budziło największe wątpliwości w Kielcach – podczas kolejnego z cyklu spotkań ekspertów PFR Portal PPK i pracodawców, to czas, w którym nowy pracownik powinien zostać wciągnięty na listę uczestników PPK.
Co do zasady pracodawca musi to zrobić w ciągu 3 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy. Do PPK nie wpisujemy osób na długotrwałym zwolnieniu lekarskim oraz kobiet na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym.
Niejasne były też zasady naliczania wpłat w przypadku osób zatrudnionych na umowy zlecenie. A tych dokonuje się od wszystkich umów, od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Rozgorzała także dyskusja wokół tego, w jaki sposób wciągnąć pracowników w proces wdrażania PPK. I tu PFR, w ślad za zapisami w ustawie, sugeruje konsultacje ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników.
Pracodawcy obawiają się wreszcie niechęci pracowników, którzy w naturalny sposób będą porównywać PPK do OFE.
– Są to diametralnie różne systemy. PPK to przede wszystkim prywatne pieniądze każdego uczestnika, które ten w każdej chwili może wypłacić. Potwierdza to bezpośredni zapis w ustawie. Co więcej mamy wpływ na to, jak skonsumować oszczędności, kiedy skończymy 60 lat – wskazuje Bartosz Marczuk, wiceprezes PFR S.A.
– PPK to możliwość budowania prywatnych i dziedzicznych oszczędności, gromadzonych na indywidualnym koncie. W przypadku śmierci uczestnika wszystkie środki zgromadzone na jego rachunku PPK otrzymuje współmałżonek lub inna osoba przez niego wskazana.. Równy podział będzie też możliwy w przypadku rozwodu, chyba że mamy intercyzę – dodaje Dariusz Selak, dyrektor Biura Relacji z Klientami PFR Portal PPK.
Dłużej żyjemy, więcej wydajemy
Pierwszy krok, jaki muszą dziś wykonać pracodawcy to podpisanie umowy na prowadzenie PPK z wybraną instytucją finansową (pełna ewidencja -20 takich instytucji pojawi się najbliższych tygodniach na stronie www.mojeppk.pl).
Jeśli pracodawca nie porozumie się z żadną ze wskazanych instytucji, może się zwrócić do PFR TFI, czyli tzw. instytucji wyznaczonej. Do zawarcia umowy z PFR TFI zostaną także wezwani ci wszyscy, którzy nie podpiszą dokumentów we wskazanym przez ustawodawcę terminie.
Oszczędzanie – jak podkreślają eksperci PFR – to dziś konieczność. Prognozowana średnia długość życia kobiet to 87 lat, a mężczyzn – 82. Równocześnie spada w Polsce dzietność. Emeryt jest w tej chwili utrzymywany ze składek czterech osób pracujących. Gdy obecni 40-latkowie zaczną przechodzić na emeryturę, liczba ta zmniejszy się do 2,5, a w 2049 roku spadnie poniżej dwóch.
– PPK to pomnażanie kapitału, zwiększenie zabezpieczenia finansowego Polaków, ale też pozytywny wpływ na gospodarkę – przekonywał zebranych wicewojewoda świętokrzyski Bartłomiej Dorywalski.
Więcej informacji na temat PPK, a także kalkulator przyszłych oszczędności, można znaleźć na stronie www.mojeppk.pl.