Dziś Senat zajmie się ustawą, która odbiera przywileje emerytalne ponad 700 tys. osób. Debata odbywa się w cieniu związkowych protestów.
Według projektu ustawy przyjętej przez Sejm prawo do wcześniejszej emerytury ma przysługiwać około 244 tysiącom osób. Na czterokrotnym zmniejszeniu liczby uprawnionych budżet państwa do 2020 roku może zaoszczędzić do 39,5 mld złotych.
Spośród wszystkich objętych nowym systemem emerytalnym po tzw. _ reformie Buzka _, 1,07 mln osób, pracuje w warunkach uprawniających w do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Rząd chce czterokrotnie ograniczyć katalog uprawnionych do emerytur pomostowych - do około 40 zawodów.
Prawo do wcześniejszej emerytury utraciliby m.in. nauczyciele - o ile nie okaże się, że w ostatniej chwili rząd zmieni zdanie - którzy obecnie stanowią ponad 25 procent potencjalnych beneficjentów (ok. 197 tys. osób) oraz 75 proc. kolejarzy (ok. 76.178 osób). Znacznie ograniczone zostaną przywileje emerytalne pracowników m.in. sektora energetycznego, chemicznego i budowlanego, transportu i łączności.
Przeciw radykalnym cięciom ostro protestują związkowcy. Zarzucają rządowi brak woli dialogu i mają nadzieję na prezydenckie weto. Tyle, że to ostatnie oznaczałoby, że przywileje stracą wszyscy. Obecne przepisy wygasają bowiem z końcem 2008 roku.
O co chodzi w tej reformie?
Rząd chce, by na wcześniejszą emeryturę można było przejść na pięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, czyli w wieku 55 lat - w przypadku kobiet i 60 lat - w przypadku mężczyzn.
Warunkiem byłby też odpowiedni staż ubezpieczeniowy - 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn. Projekt zakłada też, że pomostówki będą przysługiwały osobom pracującym co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych lub wykonującym prace o szczególnym charakterze.
| Co reguluje ustawa o emeryturach pomostowych |
| --- |
| 1) warunki nabywania i utraty prawa do emerytur przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych _ emeryturami pomostowymi _. 2) rodzaje prac w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej. 3) zasady postępowania w sprawach emerytur pomostowych. 4) organizację i zasady działania Funduszu Emerytur Pomostowych; 5) zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych oraz zasady finansowania emerytur pomostowych. 6) obowiązki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz płatników składek w zakresie tworzenia i prowadzenia centralnego rejestru i wykazu stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz centralnego rejestru i ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. |
Jakie oszczędności ma przynieść ustawa o pomostówkach.
Pozostawienie obecnego rozmiaru kręgu podmiotowego osób uprawnionych oraz dotychczasowych zasad naliczania świadczeń do 2020 roku będzie kosztowało budżet państwa, czyli wszystkich podatników, 44,9 mld zł. Podane kwoty wyrażone są w wartościach zdyskontowanych na 2007 r. - według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Rząd wyliczył, że po wejściu w życie nowej ustawy w 2009 roku wydatki na emerytury pomostowe wyniosą niecałe 62 mln zł, rosnąc stopniowo w następnych latach do poziomu blisko 946 mln zł w 2026 roku. Jak szacuje rząd, koszty wprowadzenia emerytur pomostowych w latach 2009-2040 wyniosą około 12,7 mld zł (0,58 procent rocznego PKB w tym okresie).
Wpływy ze składek i koszty emerytur pomostowych, w mln zł nominalnie w latach 2009 - 2040
Żródło: MPiPS
Liczba pobierających emerytury pomostowe w kolejnych latach
Źródło:MPiPS
Gdyby ustawa o _ pomostówkach _ nie weszła w życie od 1 stycznia 2009 roku (np. z powodu weta prezydenta), nikt nie mógłby odejść na wcześniejszą emeryturę. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, dająca takie prawo, wygasa bowiem z końcem 2008 roku.
| Kto sfinansuje emerytury pomostowe | Emerytury pomostowe będą finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP), którym administrować będzie ZUS. Jego dochody pochodzić będą głównie z budżetu, ale także ze składek opłacanych przez pracodawców oraz w pierwszych latach jego funkcjonowania z odsetek z lokat aktywów. Składki będą opłacane przez pracodawców za pracownika urodzonego po 31 grudnia 1948 r. Taka osoba musiała jednak przed 1 stycznia 1999 r. wykonywać prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze oraz wykonywać pracę wymienioną w wykazie będącym załącznikiem do ustawy. Składka ma wynosić 1,5 proc., a podstawę jej wymiaru mają stanowić składniki wchodzące do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (najczęściej pensja brutto). Składki będą opłacane przez pracodawców od 1 stycznia 2010 r. Wpływy z tego tytułu w 2010 roku mają wynieść około 65 mln zł i będą stopniowo maleć do 25 mln zł w 2026 roku. |
| --- | --- |
Zmiany wymusza demografia
Procesy demograficzne spowodują istotne zmiany w strukturze ludności. Według wyliczeń i prognoz Eurostatu odsetek osób w wieku produkcyjnym w populacji obniży się z 64 procent w 2007 r. do 50,4 procent w 2050 r., co przełoży się na wzrost współczynnika obciążenia demograficznego
począwszy od 2012 r.
W 2011 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym będzie
przypadać 56 osób w wieku nieprodukcyjnym (w tym 24 osoby w wieku poprodukcyjnym), a w 2050 r. wskaźnik ten zwiększy się do 98 osób (w tym 67 będą stanowiły osoby w wieku poprodukcyjnym).
Tym samym należy spodziewać się, że postępujące procesy starzenia się ludności będą silnie oddziaływały zarówno na rynek pracy, jak i system zabezpieczenia społecznego oraz ogólną sytuację w kraju. **
Struktura ludności Polski w latach 1990 - 2050 w tys. osób
Źródło: MPiPS na podstawie danych Eurostatu.
Dodać należy, że zaledwie w ciągu kilku najbliższych lat liczebność osób w wieku emerytalnym wzrośnie do prawie 8 mln, co będzie spowodowane przede wszystkim wzrostem liczby osób w wieku 56 - 64 lat o 42 procent w porównaniu z rokiem 2007.
Wyliczenia GUS wskazują też, że proporcje ludzi pracujących do tych, których będą musieli oni utrzymać, drastycznie się zmniejszą. Spowoduje to, że w 2030 roku dwóch Polaków będzie musiało zapracować na jednego emeryta. Dziś składają się na niego cztery osoby.
Liczba emerytów przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym
źródło GUS
W konsekwencji analogiczne zmiany zachodzą w systemie ubezpieczenia społecznego. Pogarsza się relacja liczby osób opłacających składki do liczby pobierających emerytury i renty, co wpływa na pogłębianie się deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
ZOBACZ TAKŻE:
| KOMENTARZ |
| --- |
| Andrzej Zwoliński Money.pl: Ustawa o _ pomostówkach _ powinna byc mocnym wstępem do głębszych reform. Obecny system emerytalny niewiele ma wspólnego z nowoczesnymi rozwiązaniami, obowiązującymi już na przykład w wielu krajach europejskich. Zgodnie ze stanowiskiem Międzynarodowej Organizacji Pracy niedopuszczalne jest stosowanie obniżenia wieku emerytalnego zamiast profilaktyki zmierzającej do zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. W raporcie Rady i Komisji Europejskiej _ W kierunku zwiększenia partycypacji w rynku pracy i promocji aktywnego starzenia się _ (marzec, 2001 r.) zalecono, aby kraje członkowskie Unii Europejskiej promowały politykę mającą na celu: - zniesienie programów wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. - ustalania bardziej elastycznych godzin pracy. - zwiększenia dostępu do szkolenia ustawicznego. Powyższe uregulowania powinny być brane pod uwagę przy kreowaniu polityki emerytalnej w naszym kraju, tym bardziej, że jak wykazaliśmy zmiany demograficzne są dla naszego
rynku pracy bardzo niekorzystne. |