Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy to najpopularniejszy produkt bankowy. Korzysta z niego już dwie trzecie Polaków. Demografia jest jednak nieubłagana. Nasz społeczeństwo starzeje się. Dlatego warto wiedzieć, jakie są prawa i obowiązki banku, w którym prowadzone jest konto oraz spadkobierców posiadacza konta. Są one regulowane przez przepisy prawa bankowego - gdy chodzi o odpowiedzialność instytucji finansowej - oraz prawo spadkowe - gdy chodzi o zasady postępowania spadkobierców.
Gdy wiemy, że bliska nam osoba korzystała z usług banków, powinniśmy niezwłocznie zgłosić fakt śmierci we wszystkich bankach, których klientem był zmarły. I – jak podkreśla Monika Sobczyk, ekspertka eurobanku ds. produktów rozliczeniowo-oszczędnościowych - chodzi tu nie tylko o konto, ale też kredyty i lokaty. Jakie dokumenty będą nam potrzebne? Z reguły wystarczy przedstawić akt zgonu.
W większości banków przedstawienie takiej informacji oznacza, że automatyczne rozwiązane zostaną wszystkie umowy.
Wygasają też udzielone pełnomocnictwa, bo w przypadku umowy rachunku bankowego nie ma możliwości udzielenia pełnomocnictwa niewygasającego w momencie śmierci mocodawcy.
Co dzieje się ze zgromadzonymi pieniędzmi? Wchodzą w skład masy spadkowej i do czasu jej podziału zostają zablokowane. Do obowiązków banku należy jednak - między innymi - wypłacenie z konta środków na zwrot kosztów pogrzebu posiadacza. - Do ich otrzymania uprawniona jest dowolna osoba, która udokumentuje w wymaganej formie fakt poniesienia tych kosztów. Warto zaznaczyć, że zgodnie z prawem bankowym zwrot kosztów pogrzebu może zostać wypłacony wyłącznie w przypadku śmierci posiadacza rachunku indywidualnego, a wypłacona kwota nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku - mówi ekspertka eurobanku.
Związek Banków Polskich przypomina, że bank jest zobowiązany wypłacić zwrot kosztów do wysokości salda rachunku. - Bank nie ma prawa wypłacić więcej niż suma środków na rachunku, nawet jeśli zmarły posiadacz miał prawo do korzystania z kredytu odnawialnego, gdyż obciążałoby to spadkobierców posiadacza – czytamy w informatorze Związku.
Inną podejmowaną przez bank czynnością jest wypłata kwoty dyspozycji tzw. zapisu na wypadek śmierci posiadacza. Co to jest? To pisemna dyspozycja złożona wcześniej przez posiadacza rachunku indywidualnego. Może być sporządzona wyłącznie na rzecz najbliższych: małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków lub rodzeństwa. Właściciel konta może zdecydować, że w razie jego śmierci na ich rzecz wypłacona ma być z konta kwota, z tym że nie może ona być większa niż dwudziestokrotność średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, czyli maksymalnie ponad 60 tysięcy złotych. Warto przy tym pamiętać, że to, podobnie jak wypłata kosztów pogrzebu, środki wyłączone z masy spadkowej. Tym samym można uprzywilejować jednego ze spadkobierców bez sporządzania testamentu. Taką dyspozycję możemy złożyć w naszym banku w dowolnym momencie i w dowolnym momencie możemy ją też zmienić lub odwołać.
Co z rachunkiem wspólnym?
| Sposób postępowania banku w wypadku śmierci jednego ze współposiadaczy konta wynika z umowy o prowadzenie konta. Większość banków stosuje zapisy umowne, zgodnie z którymi umowa konta ulega rozwiązaniu z chwilą śmierci jednego z posiadaczy. To oznacza, że żyjącemu posiadaczowi przysługuje połowa środków zgromadzonych na koncie a druga połowa wchodzi w skład masy spadkowej. |
| --- |
Bank dokonuje też zwrotu kwoty nadpłaconych świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego. Robi to na wniosek organu wypłacającego świadczenie, gdy wypłacone środki nie przysługiwały właścicielowi konta - czyli były wypłacone po śmierci. Taka wypłata nie zostanie jednak zrealizowana jeżeli przed otrzymaniem wniosku np. od ZUS, bank wypłacił już środki innym upoważnionym osobom i stan rachunku nie pozwala już na realizację wniosku w całości.
Bank dokonuje też wypłaty spadkobiercom środków pieniężnych zgromadzonych na koncie wraz z odsetkami wg zasad określonych w prawie spadkowym.- W tym ostatnim wypadku warunkiem dokonania wypłaty środków z tytułu należnego spadku jest przedstawienie przez spadkobiercę dokumentu potwierdzającego jego tożsamość oraz prawomocnego postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowanego notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia - wskazuje Monika Sobczyk z eurobanku.
A co w przypadku, gdy osoba zmarła nie ma żadnego spadkobiercy? - Roszczenie o wypłatę środków z konta zmarłego posiadacza przedawnia się po upływie 10 lat od daty zgonu (art. 118 KC). Jeżeli w tym czasie środki z konta zmarłego posiadacza nie zostaną wypłacone zgodnie z opisanymi wcześniej zasadami, po upływie tego okresu, zostaną one przeksięgowane na konto własne banku - mówi ekspertka eurobanku.