Karty płatnicze - jak bezpiecznie się nimi posługiwać?

Transakcje kartami płatniczymi są z pewnością bardzo wygodne, ale czy na pewno bezpieczne? Opłacając rachunek w restauracji zastanawiamy się, czy powinniśmy zaufać kelnerowi i powierzyć mu swoją kartę, czy może lepiej samemu udać się do terminala i nadzorować proces płatności.
Podobnie, dokonując rejestracji hotelowych lub wynajmując samochód, obawiamy się podpisywać pokwitowania kaucji zabezpieczanych na kartach kredytowych. Wątpliwości pojawiają się często, jednak zupełnie niepotrzebnie – wystarczy, że będziemy przestrzegać kilku istotnych zasad bezpieczeństwa.Kart płatniczych nie należy się obawiać. Dają nam większe możliwości niż gotówka, a właściwie używane stanowią jeszcze lepsze zabezpieczenie naszych środków finansowych. Posiadanie karty jest wygodne - możemy nią płacić w większości miejsc w Polsce i na świecie, nie martwiąc się o konieczność posiadania lokalnej waluty. W przypadku jej kradzieży nie musimy się obawiać utraty całości pieniędzy, jak to ma miejsce w przypadku kradzieży portfela z gotówką - wystarczy, że szybko zastrzeżemy kartę. Aby korzystanie z karty było jednak w pełni bezpieczne, musimy pamiętać o podstawowych zasadach jej użytkowania.

Większość banków przesyła zamówioną kartę oraz PIN na adres korespondencyjny klienta, dlatego ważne jest podanie właściwych danych adresowych w banku oraz uaktualniane ich po zmianie miejsca zamieszkania. Dla bezpieczeństwa karta oraz PIN przesyłane są w dwóch osobnych przesyłkach. Po otrzymaniu tych przesyłek należy dokonać ich wnikliwych oględzin, aby upewnić się, że nie zostały one naruszone przez osoby nieuprawnione. Jeśli na przesyłkach znajdują się jakiekolwiek ślady, które mogłyby sugerować, iż zostały one wcześniej otwarte, bezzwłocznie powinniśmy skontaktować się z bankiem w celu wydania nowej karty. Pamiętajmy też o podpisaniu karty po jej otrzymaniu.

Naszym podstawowym obowiązkiem jest nieprzechowywanie karty razem z kodem PIN. Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście zapamiętanie kodu i zniszczenie listu bankowego, w którym został przekazany. Jeśli jednak koniecznie musimy zapisać numer PIN, to należy go zanotować w bezpiecznym miejscu, w postaci, która uniemożliwi jego odczytanie przez osoby nieuprawnione. Absolutnie nie można przechowywać go razem z kartą, a w szczególności zapisywać na karcie. Ponadto nigdy i nikomu nie wolno ujawniać naszego numeru PIN.
Dobrą praktyką stosowaną podczas korzystania z bankomatów jest ochrona wprowadzanego kodu PIN poprzez przysłonięcie dłonią lub portfelem klawiatury na której wprowadzamy ten numer.

Dbajmy również o ochronę danych zawartych na karcie: jej numeru, daty ważności oraz trzycyfrowego kodu CVV2/CVC2 znajdującego się na rewersie. Informacje te są poufne i powinny być znane tylko posiadaczowi karty - udostępnione mogą być wykorzystane do przeprowadzania transakcji bez fizycznej obecności karty tj. w Internecie lub przez telefon. Należy szczególnie uważać na próby wyłudzenia danych karty przez osoby nieuprawnione, w tym przez ludzi podszywających się pod pracowników banku, którzy mogą prosić o podanie poufnych danych karty za pośrednictwem poczty elektronicznej lub serwisów internetowych (tzw. phishing), a także rozmów telefonicznych (tzw. vishing). Takie zdarzenia powinny być natychmiast zgłaszane do banku, który wydał kartę.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i regulaminami bankowymi kartą płatniczą może posługiwać się tylko jej właściciel. Wszystkie inne osoby, łącznie ze znajomymi i najbliższymi członkami rodziny nie są uprawnione do jej używania. Odpowiedzialność za operacje dokonane przy użyciu karty przez osoby nieuprawnione zawsze ponosi właściciel karty. Dlatego zamiast udostępniać kartę osobie trzeciej lepiej zwrócić się do banku z wnioskiem o wydanie dodatkowej karty dla wskazanej osoby.

Niezależnie od tego w jakim punkcie dokonujemy płatności – nie dopuszczajmy do sytuacji, w której osoba realizująca transakcję zabiera kartę z zasięgu naszego wzroku. W restauracji kelner powinien udostępnić nam przenośny terminal. W przypadku jego braku zobowiązany jest zaprowadzić nas do punktu, w którym będzie realizowana transakcja. W małych sklepach terminale płatnicze mogą znajdować się w niewidocznym miejscu – pod ladą lub na zapleczu. W tej sytuacji dopilnujmy, aby pracownik placówki nie oddalał się z naszą kartą w celu dokonania transakcji.

W przypadku awarii elektronicznych terminali do akceptacji kart płatniczych możemy otrzymać do wypełnienia pokwitowanie in blanco z imprintera stosowanego do ręcznej akceptacji kart wypukłych. W tym przypadku dopilnujmy, aby wszystkie czyste pola blankietu zostały przekreślone w sposób uniemożliwiający późniejsze dopisanie dodatkowych opłat. Podobnie jest z wydrukiem z terminala w restauracji - w miejscu przeznaczonym na podanie wysokości napiwku wpisujemy wybraną kwotę lub wyraźnie przekreślamy puste pole.

Jeśli chcemy mieć pewność, że nie poniesiemy dotkliwych strat finansowych w sytuacji utraty karty, powinniśmy ustawić kwotę dziennych limitów transakcji dla naszej karty. Ograniczona zostać może zarówno wysokość transakcji gotówkowych (wypłat z bankomatów), jak i płatności bezgotówkowych dokonywanych w punktach handlowo-usługowych i w Internecie. Dodatkowym zabezpieczeniem środków finansowych w przypadku kradzieży karty jest jej ubezpieczenie. W ten sposób zyskujemy pewność, że wszystkie pieniądze wydane za pomocą naszej karty przez 48 godzin przed jej zastrzeżeniem zostaną nam zwrócone przez ubezpieczyciela.

Należy stale kontrolować stan rachunku karty kredytowej oraz rachunku bieżącego, do którego została wydana karta debetowa, a także dokładnie sprawdzać wyciągi bankowe dotyczące tych rachunków. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek nieprawidłowości, lub nieotrzymania wyciągu należy jak najszybciej powiadomić o tym fakcie bank.

Jeśli pomimo przestrzegania wszystkich zasad bezpieczeństwa stwierdzimy brak karty, podejrzewamy że została ona skradziona lub zgubiona - bezzwłocznie poinformujmy o tym bank, który wydał nam kartę. Zgłoszenia o zastrzeżeniu kart przyjmowane są 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Zgodnie z polskim prawem (art. 28 Ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych) z chwilą zgłoszenia utraty karty odpowiedzialność za przeprowadzone przy jej użyciu transakcje ponosi bank. W naszym interesie leży zatem jak najszybsze zgłoszenie utraty karty. Jeżeli jednak została ona wykorzystana przez nieuprawnioną osobę zanim zawiadomiliśmy bank - nasza strata może wynieść maksymalnie równowartość 150 euro. Resztę pokryje bank. Oczywiście nie dotyczy to operacji, do których doszło z umyślnej winy klienta np. w przypadku udostępnienia karty i PIN osobie nieuprawnionej czy przechowywania PIN wraz z kartą.