W Polsce nie ma przepisów, które dawałyby konsumentom tzw. prawo do kredytu. Bank nie ma więc obowiązku udzielenia pożyczki. Swobodnie podejmuje decyzję o tym, czy dany klient spełnia określone warunki.
Bank nie musi też uzasadniać odmowy. -_ Nie można zatem mówić, że odmowa udzielenia kredytu jest według klienta bezpodstawna, bo to nie klient dokonuje takiej oceny tylko bank _- mówi Iwona Torzewska, dyrektor Departamentu Ochrony Klientów w Komisji Nadzoru Finansowego.
Ekspert KNF zwraca uwagę na to, że w praktyce klient składa bankowi jedynie propozycję zaciągnięcia kredytu i dołącza do tego stosowny wniosek. Bank na tę propozycję odpowiada - albo decyzją o odmowie udzielenia kredytu, albo przedstawieniem w formie umowy warunków na jakich zobowiązuje się tego kredytu udzielić.
Przedsiębiorca ma prawo wiedzieć, dlaczego nie dostał kredytu
| Zgodnie z art. 70 ust. 5. ustawy prawo bankowe Na wniosek ubiegającego się o kredyt przedsiębiorcy, bank przekazuje, w formie pisemnej, wyjaśnienie dotyczące dokonanej przez siebie oceny zdolności kredytowej. Opłata za sporządzenie takiego wyjaśnienia powinna być odpowiednia do wysokości kredytu. Prawo bankowe nie przewiduje żadnych uprawnień w tym zakresie dla klientów będących konsumentami. |
| --- |
Dlaczego banki odmawiają? Wiadomo, że z reguły chodzi o zbyt duże - w ocenie banku - ryzyko, które jest związane z udzieleniem kredytu. Mówiąc wprost – bank nie wierzy, że spłacimy pożyczkę.
Zgodnie z art. 70 ust. 1 prawa bankowego bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. - _ Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności _- tłumaczy Torzewska,
Kluczowe jest to, że to banki same decydują o sposobie badania zdolności kredytowej i same określają kryteria tej oceny. - _ Przepisy nie precyzują tej kwestii i każdy bank, mając na uwadze ocenę własnego ryzyka, związanego z udzielaniem kredytów, w sposób indywidualny określa zasady i kryteria dotyczące dokonywania oceny zdolności kredytowej wnioskującego o udzielenie kredytu _ - podkreśla dyrektor z KNF.
Z doświadczeń KNF wynika, że banki, nie zawsze chcą podawać informacje o tym, jakich kryteriów nie spełnia wnioskujący o kredyt. Chcą bowiem chronić tzw. procedury scoringowe, czyli te, które polegają na punktowej ocenie ryzyka na podstawie danych o tzw. historii kredytowej klienta uzyskanych w Biurze Informacji Kredytowej. - _ A to z uwagi na fakt, iż zdarza się, iż osoba taka, znając te kryteria, podejmuje działania wprowadzające bank w błąd w celu zmiany decyzji banku. Np. przedstawia fikcyjne zaświadczenia o zatrudnieniu, czy o dochodach lub podaje nieprawdziwe dane we wniosku odnośnie dochodów, stałych wydatków, czy też liczby osób na utrzymaniu wnioskodawcy _ - wylicza Iwona Torzewska.
Ale nie tylko dochody mają znaczenie. Z analiz Gold Finance i Expandera wynika, że choć oficjalnie banki tego nie przyznają przy ocenie zdolności kredytowej biorą pod uwagę takie kryteria jak: miejsce zamieszkania, stan cywilny, zatrudnienie w firmie, która może planować zwolnienia.
Ale o tym też możemy się nie dowiedzieć. Bo nie ma podstawy prawnej, która zobowiązywałaby bank do przedstawienia szczegółowego uzasadnienia odmowy udzielenia kredytu konsumentowi. Możemy poprosić bank o takie wyjaśnienia. Ale ten wcale nie musi nam odpowiedzieć.
Teoretycznie może się jednak zdarzyć, że ustalenia banku nie muszą zgadzać się z tym jak w rzeczywistości wygląda nasza kondycja finansowa. Czy można coś z tym zrobić? - _ Ze względu na to, że decyzja o tym, czy udzielić nam kredytu jest indywidualną decyzją banku, tylko do niego możemy się odwołać, jeśli otrzymana decyzja nie będzie dla nas satysfakcjonująca _- podkreśla ekspert KNF