Niższe podatki, a tym samym niższe koszty pracy, to jedyna droga do tworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu konkurencyjności unijnej gospodarki na świecie. To główny wniosek płynący z raportu o systemach podatkowych przedstawionego przez Komisja Europejską.
Komisja Europejska podkreśla znaczenie polityki podatkowej w kształtowaniu europejskiego modelu socjalnego, któremu ma być poświęcony przyszłotygodniowy szczyt UE w Wielkiej Brytanii.
"Trzeba sprawić, aby istniejące systemy podatkowe w krajach Unii Europejskiej działały lepiej - napisała w czwartek Komisja Europejska w dokumencie opublikowanym przed nieformalnym szczytem w Hampton Court. - Bardziej skoordynowane podejście na poziomie unijnym, a także skuteczniejsza współpraca między krajami członkowskimi może znacząco poprawić efektywność tych systemów".
Komisja z ubolewaniem zauważyła, że mimo deklaracji ze strony krajów o konieczności zmniejszania tych obciążeń podatkowych, które podnoszą koszty pracy, w ostatnich latach nie widać znaczącej zmiany. Tymczasem - zdaniem Komisji - tędy wiedzie droga do tworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu konkurencyjności unijnej gospodarki na świecie.
Przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso apelował w czwartek o koordynację polityk podatkowych i zmniejszanie kosztów pracy, co miałoby być równoważone na przykład podwyższaniem
VAT-u. Barroso zastrzegł, że nie chodzi o harmonizację podatków. To mogłoby nie być na rękę nowym krajom UE, które m.in. niższymi niż na Zachodzie podatkami przyciągają zagranicznych inwestorów.
Raport Eurostatu potwierdza, że podatki są w nowych krajach członkowskich UE niższe niż w starych. Dotyczy to zarówno podatków dochodowych od osób prawnych, jak i fizycznych. Średnio w 25 krajach obecnej UE wszystkie obciążenia podatkowe wynosiły w 2003 roku 40,3 proc. PKB, czyli praktycznie tyle samo, co w 1995 roku (40,5 proc.).
W Polsce było to 35,8 proc. Komisja uważa to za względnie niski stopień obciążenia podatkowego, które w dodatku ma tendencję malejącą. Najniższe obciążenia są na Litwie i Łotwie (odpowiednio 28,5 -28,9 proc.). Najwyższe - w Szwecji i Danii (50,8 - 48,8 proc.).
Komisja zwraca przy tym uwagę, że mimo relatywnie niskiego podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), w nowych krajach członkowskich rośnie udział dochodów z tego podatku w PKB. W 2003 roku wyniósł on 2,7 proc., podczas gdy w starych krajach, gdzie podatek CIT jest generalnie wyższy, wyniósł 2,2 proc. Komisja tłumaczy to głównie szybszym wzrostem gospodarczym w nowych krajach UE.
W wielu krajach starej UE CIT przewyższa 30 proc. (np. w Niemczech, Włoszech, Belgii); w Polsce wynosi 19 proc., na Cyprze - 10 proc., w Irlandii - 12,5 proc., a na Litwie i Łotwie - 19 proc. Średnia dla UE to 26,3 proc.
Jeszcze większe różnice występują w przypadku podatku od osób fizycznych (PIT). Średnia w UE to 41,1 proc., czyli mniej niż najwyższy polski próg podatkowy w wysokości 40 proc. Najwyższe obowiązujące progi podatkowe są w Danii (59 proc.), Szwecji (56,5 proc.) i Finlandii (52,1 proc.). Najniższe maksymalne progi są na Słowacji (19 proc.), w Estonii (24 proc.) i na Łotwie (25 proc.).