Owiązujące akty prawne wyraźnie przewidują możliwość zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej bez jednoczesnego wykreślania jej z ewidencji.

W dniu 24 lutego 2003 Małgorzat B. z Wrocławia, zwróciła się na piśmie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o wyjaśnienie, czy wielokrotne w ciągu jednego miesiąca zawieszanie (czasowe zaprzestanie) działalności będzie zgodne z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 19.03.2003 (II IM/SOK.076- 31/2003) odpowiedział na to precyzyjnie postawione pytanie: "Zgodnie z obowiązującymi przepisami możliwe jest czasowe zaprzestanie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i ponowne jej rozpoczęcie".
Jako podstawę prawną trafnie podano rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów. Załącznik nr 20 (Dz. U. z 1998 r. Nr 149, poz. 982; ost. zm. Dz. U. z 2004 r. Nr 101, poz. 1039). Obowiązywało ono od 01.01.1999 do 30.09.2003, a wśród podanych tam przyczyn wyrejestrowania płatnika obok decyzji o wykreśleniu z ewidencji wymieniono m. in. także oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności. Rozporządzenie to podaje odmienne kody na oznaczenie różnych przyczyn wyrejestrowania się z ubezpieczeń społecznych - m. in. inny w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, inny zaś w przypadku jej ostatecznej likwidacji poprzez wykreślenie z ewidencji:

111 - opłacająca składki wyłącznie za siebie - decyzja o wykreśleniu z ewidencji, rejestru lub skreślenie z listy,
113 - oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności,

W późniejszym rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 sierpnia 2003 r. Załącznik nr 13 (Dz. U. Nr 150, poz. 1457), obowiązującym od 01.10.2003 do dziś, także dano możliwość zaprzestania wykonywania (prowadzenia) działalności, bez jednoczesnego wykreślenia jej z ewidencji, wymieniając m. in. takie dwie różne podstawy wyrejestrowania się z ubezpieczeń społecznych:

111 - zaprzestanie prowadzenia działalności
211 - wykreślenie z rejestru, ewidencji lub skreślenie z listy

Treść tych dwóch w/w rozporządzeń wyraźnie wskazuje na możliwość zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, bez wykreślania jej z ewidencji. W zakończeniu pisma z 19.03.2003 stwierdzono także: „Ponadto Zakład wyjaśnia, że dokumenty zgłoszeniowe i wyrejestrowujące nie powinny być składane w tym samym dniu. Zakład ubezpieczeń Społecznych informuje, że […] W okresie zawieszenia działalności, składki nie są opłacane, w związku z czym okres zawieszenia działalności nie jest wliczany do emerytury”.

Podobną wykładnię podano także na stronie 40 poradnika "Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących" (data aktualizacji 31-03-2006). Stwierdza się tu jednoznacznie: "Wyrejestrowanie z ubezpieczeń a następnie zgłoszenie do nich może następować także w przypadku, gdy zaprzestanie prowadzenia działalności nie skutkuje wyrejestrowaniem działalności w organie ewidencyjnym (ma charakter okresowy)".

Pojęcie "zawieszenia działalności", choć nie definiowane, można znaleźć w niektórych aktach prawnych. Jednym z przykładów tego jest ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. Nr 69, poz. 763).

§ 5. 1. Do rejestru podmiotów są wprowadzane następujące informacje o osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej i osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą:
7) daty: powstania podmiotu, rozpoczęcia działalności, zawieszenia i wznowienia działalności, zakończenia działalności, skreślenia z rejestru lub ewidencji, wpisu oraz skreślenia z rejestru podmiotów,

§ 11. Za daty wpisywane w rejestrze podmiotów przyjmuje się:
1) datę powstania podmiotu - datę wpisu do rejestru lub ewidencji w organie rejestrowym lub ewidencyjnym albo datę powołania lub rozpoczęcia działalności w przypadku podmiotu nie podlegającego wpisowi do rejestru lub ewidencji,
2) datę rozpoczęcia działalności - datę dokonania pierwszej czynności w zakresie działalności, dla której prowadzenia podmiot powstał lub został powołany,
3) datę zawieszenia działalności - datę, z którą ustaje na czas określony działalność podmiotu,
4) datę wznowienia działalności - datę, od której została podjęta przez podmiot działalność uprzednio zawieszona,
5) datę zakończenia działalności:
a) datę skreślenia z rejestru lub ewidencji - dla podmiotów podlegających wpisowi do rejestru lub ewidencji,

Kolejnym przykładem jest też treść ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. (Dz. U. Nr 88, poz. 439).

Art. 42. 1. W rejestrze podmiotów gospodarki narodowej, zwanym dalej "rejestrem podmiotów", są ujmowane następujące informacje o osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej oraz osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie tej działalności i jednostkach wyodrębnionych tych podmiotów:
5) data powstania, rozpoczęcia, zawieszenia, zakończenia działalności,

Na co wskazuje treść aktualnie używanego formularza RG-1?

"Informacja 64. Stan aktywności prawnej i ekonomicznej.
Podmiot aktywny:
1) prowadzący działalność
2) w budowie, organizujący się
3) w stanie likwidacji
4) w stanie upadłości
Podmiot nieaktywny
5) jeszcze nie podjął działalności
6) w stanie likwidacji
7) w stanie upadłości
8) z zawieszoną działalnością
9) z zakończoną działalnością (nie wyrejestrowany z rejestru/ewidencji)

Informacja 65. Data zawieszenia działalności

Informacja 66. Data przewidywanego wznowienia działalności".

Nie można więc twierdzić, że do tej pory prawo nie przewidywało możliwości zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej, bez jednoczesnego wykreślenia jej z ewidencji.

W ubiegłym roku na mocy ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 150, poz. 1248), do ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, z późn. zm.), w art. 5a. 2, wprowadzono zapis: "Za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także: 1) wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono".
Ustawodawca wprowadzając ten zapis, brał zapewne pod uwagę także ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Także i tu jednoznacznie wskazano na możliwość zaprzestania wykonywania działalności, bez wyrejestrowania w organie ewidencyjnym.

Na uwagę zasługuje także stanowisko Sądu Najwyższego w tej kwestii, zawarte w sentencji wyroku z dnia 5 maja 2005 r., (III UK 244/04): "Jak wyżej wskazano, nie jest trafny pogląd skarżącego, który ustanie stosunku ubezpieczenia społecznego wiąże z wyrejestrowaniem działalności gospodarczej, a nie z faktem zaprzestania jej wykonywania".