(hipoteczne kredyty ;śmieciowe;). Te spółki hipoteczne, których źródłem były kredyty podpisywane przez nie same, poświadczały kredyty pożyczkobiorcom. Agencje ratingowe obligacji, które dawały tym obligacjom śmieciowym najlepsze oceny, rzekomo działały na podstawie bezpośredniej oceny. Tak jedne jak i drugie były wynagradzane z sutych prowizji, według tego, jak dobrze działały na papierze. To rażący konflikt interesów. Takich przykładów można podać dziesiątki. Chciałbym aby kategorycznie zabroniono pewnych działań i wymagano o wiele większej jawności, w przypadkach praktyk, które są dozwolone.
Jednym z głównych nadużyć, które doprowadziły nas do wielkiej katastrofy w latach dwudziestych była zbyt wielka liczba spekulacji opartych na pożyczonych pieniądzach. To działa bardzo ładnie, gdy ceny aktywów rosną, ale kiedy bańka pęka i ceny zaczynają spadać, cały ten system ciągnie w dół. Jest to ryzyko dla całego systemu kredytowego i całej gospodarki, gdyż prowadzi do ograniczenia kredytów w momencie recesji co ją tylko pogłębia. Widzieliśmy ograniczenia możliwości działania nawet Systemu Rezerwy Federalnej, jeśli chodzi o możliwości zatrzymania tego procesu wypłacania zaliczek kapitałowych i bardzo tanich kredytów.
Gdy składnik aktywów okazuje się być warty mniej niż dług wobec tego składnika, to nie jest to już tylko kryzys płynności, ale wypłacalności. Ekonomista Irving Fisher pisał w roku 1933, że wielkie kryzysy pojawiają się, gdy zabezpieczenia kredytu mają mniejszą wartość niż długi z nim związane. To dlatego obecna sytuacja jest tak niebezpieczna i wymaga aby pojawiły się regulacje i zaczęli działać politycy.

To tez politycy zaczęli działać.

W ramach tzw. bazylejskiej umowy kapitałowej (przyjętej pierwotnie przez państwa grupy G-10 w 1988 r. i sukcesywnie nowelizowanej w 1996 r. i 2002 r.) banki zostały zobowiązane do przestrzegania ujednoliconych zasad obliczania adekwatności kapitałowej. Brzmi nieco skomplikowanie, ale w istocie chodziło o to, aby banki utrzymywały określony stosunek (8%) kapitału własnego do aktywów ważonych ryzykiem, przy czym regulacje bazylejskie precyzowały, co dokładnie mogło uchodzić za ;kapitał własny; i jakie wagi ryzyka miały być stosowane do jakich aktywów. Obligacje państw OECD uznano za całkowicie bezpieczne i przypisano im wagę 0%, kredyty hipoteczne miały wagę 50%, a różne instrumenty strukturyzowane gwarantowane przez Fannie Mae i Freddi Mac 20%. Jeśli więc, na przykład, bank posiadałby kapitał akcyjny wart 10, a poza tym: obligacje rządu USA warte 100, kredyty hipoteczne warte 100 i MBS-y (mortgage-backed securities) gwarantowane przez Fannie lub Freddie warte 100, to współczynnik adekwatności kapitałowej wynosiłby:
10/(0*100+0,5*100+0,2*100)=14,3%
Od razu widać, że taki system był podatny na różne formy ;arbitrażu kapitałowego;. Załóżmy np., że bank z naszego przykładu udzieliłby kolejnego kredytu kredytu hipotecznego na sumę 100. Wówczas - jak łato się przekonać - współczynnik adekwatności kapitałowej gwałtownie by się pogorszył:
10/(0*100+0,5*200+0,2*100)=8,3%
Ale wyobraźmy sobie, że nasz bank ma przedsiębiorczego prezesa, który wpada na pomysł, aby udzielony kredyt natychmiast sprzedać Fannie Mae. Transakcja przechodzi pomyślnie, a Fannie kupiony od banku kredyt rozparcelowuje na obligacje (MBS) i sprzedaje na rynku wtórnym. Rozpychając się na rynku łokciami, nasz bank skupuje całą emisję obligacji, powiedzmy za 100 (pomijamy tu oczywiście dla uproszczenia szereg opłat, prowizji itp.) i - po pozornie idiotycznym ruchu - kończy w tej samej sytuacji, w której był początkowo, tzn. z kredytem hipotecznym wartym 100. Zmienia się jednak współczynnik adekwatności, który w cudowny sposób rośnie do 11%, bo przecież to, co kiedyś było kredytem z wagą 50% teraz jest MBS-em z wagą 20% - voila!
No dobrze, ale po tym przydługim wstępie czas przejść do głównego tematu. Otóż instytucje amerykańskiego nadzoru finansowego - Fed, Departament Skarbu i FDIC - rozpoczęły pod koniec października konsultacje w sprawie zmiany systemu wag bazylejskich. Nadzorcy uważają, że skoro Fannie Mae i Freddie Mac zostały przejęte przez skarb państwa, to nie ma sensu dalsze utrzymywanie wagi 20% przy gwarantowanych przez nie aktywach i warto byłoby obniżyć ją co najmniej do 10%. Aby wyrobić sobie jakiś pogląd na praktyczne znaczenie tego posunięcia wróćmy do przykładu naszego banku. Po ;wypraniu; udzielonego kredytu hipotecznego współczynnik adekwatności kapitałowej wzrósłby do 14,3%, mimo że bank w żaden sposób nie zwiększył zabezpieczenia kapitałowego.
I niby nie ma w tym nic dziwnego: w końcu Fannie i Freddie zostały przejęte przez rząd USA, więc ich zobowiązania są teraz zabezpieczone przez skarb państwa (tzn. wszystkich podatników). Pytanie tylko, czy aby na pewno gwarancja państwa, które w ostatnim czasie stara się zagwarantować wszystko, co tylko można faktycznie warta jest tych dziesięciu punktów procentowych.

Wymiana handlowa

Głównymi odbiorcami towarów ekspo

Zadłużenie
Grudniowe dane NBP pokazują też co stało się z innymi instrumentami finansowymi. Zadłużenie z tytułu kart kredytowych wzrosło w grudniu 2008 r. o 0,5 mld PLN i sięga już 12,5 mld PLN. W ciągu roku kredyty zaciągnięte za pośrednictwem plastikowych pieniędzy zwiększyły się o zaś o 3,7 mld PLN. Widać też, że kryzys nie wystraszył Polaków, i chętnie wydawali oni pieniądze na świąteczne zakupy. Zadłużenie z tytułu pożyczek konsumpcyjnych (kredyty gotówkowe, ratalne i samochodowe) zwiększyło się bowiem o prawie 2,5 mld PLN, czyli o niemal 1 mld PLN więcej niż rok wcześniej.

W 2009 roku można spodziewać się dalszego, podobnego przyrostu zadłużenia z tytułu kart kredytowych do poziomu 16-17 mld PLN. Trudno bowiem zakładać, by banki zrezygnowały łatwo z tak dochodowego produktu jakim są karty. Jeśli chodzi o kredyty gotówkowe, to tu można się spodziewać wyhamowania tempa ich przyrostu. Po pierwsze banki mogą nieco ostrożniej udzielać tych pożyczek w obawie o zdolność do ich spłacania. Nadciągające spowolnienie gospodarcze zaowocuje przecież rosnącym bezrobociem. Po drugie mniejszy może też być popyt na kredyty gotówkowe. Słabnący optymizm konsumentów skłoni ich do ograniczania pewnych wydatków, szczególnie tych czynionych na kredyt. Zadłużenie z tytułu pożyczek konsumpcyjnych może więc sięgnąć 120 mld PLN na koniec roku.

W przypadku kredytów hipotecznych wiele będzie zależało od zachowania złotego. Zgodnie z tym co prognozuje większość ekonomistów, w drugiej połowie roku można spodziewać się umacniania złotego. To spowoduje niższą wycenę stanu zadłużenia z tyłu walutowych kredytów hipotecznych. Oczywiście sprzedaż nowych kredytów hipotecznych będzie kontynuowana, choć może być ona nawet o 40 proc. niższa, i w tym roku będą to głównie kredyty złotowe. Można się więc spodziewać, że na koniec 2009 roku stan zadłużenia z tytułu kredytów hipotecznych ogółem, nie będzie znacznie wyższy niż to, co obserwujemy obecnie i sięgnie ok. 220 mld PLN.

Na koniec listopada średni kurs CHF w NBP sięgał prawie 2,43 PLN, a miesiąc później było to już 2,8 PLN. Rosnące zadłużenie ma oczywiście poważne indywidualne skutki. Posiadacz mieszkania kupionego za kredyt walutowy może mieć teraz problem z jego sprzedażą, bo zadłużenie policzone po wyższym kursie może się okazać wyższe niż wartość nieruchomości. To także rodzi ryzyko, że bank upomni się o dodatkowe zabezpieczenie, skoro obecne mieszkanie nie wystarcza już na pokrycie kredytu.


Zadłużenie zagraniczne przedsiębiorstw wzrosło w trzecim kwartale 2008 roku do 83.564 mln EUR z 82.518 mln euro w drugim kwartale 2008 roku. Zadłużenie ogółem Polski zwiększyło się na koniec trzeciego kwartału tego roku do 184.309 mln EUR wobec 181.934 mln euro na koniec pierwszego kwartału 2008 roku. W tym krótkoterminowe spadło do 54.720 mln EUR z 55.617 mln EUR w drugim kwartale.

Wnioski:
Struktura handlu zagranicznego pokazuje iż w momencie problemów konsumentów w UE, gdzie nasz export stanowi ponad 80%, polski exporter znajdzie się w identycznych problemach z brakiem rynku zbytu. Nie mamy bowiem wystarczającej dywersyfikacji exportu.
Saldo ujemne w handlu zagranicznym pokazuje że dodatkowe osłabienie PLN będzie wpływać jaszcze bardziej niekorzystnie na export, bowiem do jego produkcji w ogromnej mierze potrzebny jest import. Osłabianie więc waluty nie wspomoże wbrew obiegowej opinii rozwojowi exportu a wręcz przeciwnie przy takiej jego konstrukcji przemysłowej jaką posiadamy. Bowiem skoro przy wysokiej wymianie waluty, silnej PLN, posiadamy ujemny bilans handlowy to gdzie tu generowanie zysk z exportu? To jedynie przetwórstwo i siła robocza a nie bogacenie się. Wobec czego skoro import jest większy od exportu to przy słabej walucie te proporcje ulegną odwróceniu? Nie, jeśli exportowe firmy będą nadal funkcjonować.
Konsumpcja krajowa nie zapewni utrzymania produkcji, gdyż skoro produkcja w głównej mierze oparta jest na imporcie to cena przy osłabionej walucie dla konsumenta krajowego będzie jeszcze wyższa.
Konsument krajowy więc z roku na rok posiada coraz mniejsza wartość środków możliwych do przeznaczenia na wydatki konsumpcyjne. Co więcej, jego zdolność do absorpcji zwiększonego zadłużenia jeszcze bardziej maleje w efekcie czego będzie zmuszony do mniejszych wydatków. To zaś spowoduje mniejsze zamówienia w przemyśle a więc w efekcie jego upadek. Co najmniej zdumienie należy okazać iż takich szkolnych zależności nie dostrzega się iż spirala jaka jest nakręcana zacieśnia się w odwrotną stronę, powoduje ubożenie a nie bogacenie społeczne. Aby bogaciło się społeczeństwo a więc w efekcie wydawało więcej na konsumpcję musi mieć nadwyżki lecz nie jako kredyty a jako zyski.
Dlatego tym bardziej winno się podnieść i to drastycznie stopy procentowe a nie obniżać ich. Wzrost stóp procentowych spowoduje iż zagraniczne kapitały od których w tak wielkiej skali jesteśmy zależny będą musiały wymóc na własnych inwestycjach w kraju jeszcze większą konkurencyjność aby export był dla nic

Rozwój wypadków, do jakiego dążą teraz decydenci to -> dalsze zwiększenie zadłużenia, aż do oporu, do momentu niewypłacalności państwa. Wówczas dojdzie do drukowania całej masy pieniędzy, będzie hiperinflacja przy jednoczesnym utrzymywaniu niskich stóp procentowych. Wówczas realne zadłużenie się zmniejszy i im ktoś będzie miał więcej długów, tym więcej na tym skorzysta. Stracą Ci co robili oszczędności, mieli rezerwy walutowe etc. Według mnie taki scenariusz jest wręcz nieunikniony. W którym obozie (zadłużonych, czy oszczędzających) będzie wówczas lepiej być? Chyba z grubsza odpowiedziałem na Twoje pytania. Pozdrawiam