zgodny
/ 89.77.210.* / 2009-08-01 18:02
W odróżnieniu od komentatorów artykułu całkowicie zgadzam się z przedstawionym poglądem i szkoda tylko, że osoby komentujące nie dostrzegają niebezpieczeństwa, jakie przyniosła za sobą nieprzemyślana nowelizacja k.p.c. Najwyraźniej nie dość dokładnie wczytały się one w treść przepisów i nie dostrzegają poważnego problemu wynikającego ze zmiany przepisów.
Wbrew temu co napisał drugi z komentujących, nie można wezwać na podstawie art. 370 k.p.c. do uiszczenia opłaty od apelacji. Oczywistym dla każdego prawnika jest, że k.p.c. wyraźnie rozróżnia braki formalne pisma i jej opłacenie. Nieuiszczenie opłaty nie jest brakiem formalnym, co wynika wprost z treści art. 130 § 1 k.p.c. („ Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty....”). Tym samym twierdzenie komentatorów, że powołany art. 370 k.p.c. daje podstawę do wezwania do uiszczenia opłaty od apelacji jest całkowicie błędny. Jego treść jest oczywista: „Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie”. Tym samym daje on podstawę jedynie do wezwania do uzupełnienia braków formalnych, a nie pozwala na wezwanie do uiszczenia opłaty. Wyraźnie jednocześnie stanowi, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację.
Nie może budzić wątpliwości, że art. 370 k.p.c. stanowi przepis szczególny w stosunku do art. 130 k.p.c., co podkreślano wielokrotnie w orzecznictwie, tym samym stanowi on wyłączną podstawę do wezwania do uzupełnienia braków formalnych (i tylko braków) środka zaskarżenia.
Czy można więc w tym przypadku zastosować do nieopłaconej apelacji art. 130 § 1 k.p.c.? Moim zdaniem nie, gdyż jedyny dopuszczalny rygor, na jaki w tym przypadku wskazuje ustawa to zwrot pisma. Zaś nieopłacona apelacja podlega odrzuceniu.
Przypominam, że na gruncie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 1967 r., obowiązywał art. 16 ust. 3, który wskazywał, że „Apelacja, kasacja (...), od których pomimo wezwania nie została uiszczona należna opłata, podlegają odrzuceniu”. Stanowił on przepis szczególny w stosunku do art. 16 ust. 1 tego aktu prawnego (odpowiednika aktualnego art. 130 k.p.c. w zakresie opłaty). Uchylenie ustawy z 1967 r. i wprowadzenie aktualnie obowiązującej spowodowało znowelizowanie art. 130 k.p.c. i dodanie podstawy wezwania do uiszczenia opłaty, gdyż kwestii tych nie uregulowano w nowej u.k.s.c. Art. 17 ustawy z 1967 r. znalazł odpowiednik w art. 130(2) k.p.c., oczywiście w bardziej rygorystycznej formie; jednakże ani w k.p.c. ani w aktualnym u.k.s.c. nie zamieszczono odpowiednika powołanego art. 16 ust. 3. Zmiana art. 370 k.p.c. wskazała tylko na odrzucenie nieopłaconej apelacji, bez możliwości wezwania do opłaty. Jak już podniesiono art. 130 § 1 k.p.c. daje możliwość wezwania do uiszczenia opłaty od pisma, ale jedynie pod rygorem jego zwrotu. Tym samym nie może być zastosowany do apelacji, gdyż konieczne byłoby w takiej sytuacji wezwanie pod rygorem odrzucenia apelacji. A do tego nie ma podstawy prawnej, więc jest niedopuszczalne.
Do czasu uchylenia art. 130(2) § 4 k.p.c. podstawą wezwania do uiszczenia opłaty od środków zaskarżenia był właśnie ten przepis. Wyraźnie stanowił on, że „sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego (…) ”. Tym samym odczytując go a contrario należało przyjąć, że w przypadku osób innych niż profesjonaliści do takiej opłaty należało wezwać pod analogicznym rygorem odrzucenia apelacji. Przepis ten stanowił więc jedyną podstawę w k.p.c. do wezwania do uiszczenia opłaty od apelacji pod rygorem jej odrzucenia. Uchylenie art. 130(2) § 4 k.p.c. spowodowało, że aktualnie brak jest przepisu, który pozwalałby na wezwanie do uiszczenia opłaty pod rygorem odrzucenia apelacji osoby wnoszącej środek zaskarżenia, niezależnie od tego czy jest profesjonalistą, czy też nie. Dokonując ostatniej nowelizacji nie wprowadzono do ustawy odpowiednika art. 16 ust. 3 u.k.s.c. z 1967 r., nie zmieniono również art. 370 k.p.c.
Oczywiste są następujące wnioski. Art. 370 k.p.c. nie daje podstawy do wezwania do uiszczenia opłaty. Nie można zastosować w takim przypadku art. 130 § 1 k.p.c., gdyż jedynym możliwym rygorem jest zwrot pisma, zaś stosownie do powołanego powyżej przepisu apelacja nieopłacona podlega odrzuceniu. Brak jest jakiegokolwiek przepisu, który dawałby podstawę do wezwania do uiszczenia opłaty od apelacji, która nie została opłacona. Jednocześnie art. 370 k.p.c. wskazuje, że apelacja nieopłacona podlega odrzuceniu. Tym samym w aktualnym stanie prawnym, niezależnie od tego, czy środek zaskarżenia wnosi profesjonalista, czy też nie, jeżeli jest on nieopłacony podlega odrzuceniu bez wezwania do uiszczenia opłaty.
Reasumując, przedstawiony przez autora artykułu