Inwestowanie w fundusze. Co warto wiedzieć?

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek inwestycji, w tym przede wszystkim związanej bezpośrednio z rynkiem kapitałowym (akcje, fundusze inwestycyjne)
powinno się określić podstawowe elementy strategii inwestycyjnej takie jak: rodzaj (np. rodzaj funduszu), moment rozpoczęcia inwestycji (_ wejście ) i jej zakończenia ( wyjście _), horyzont czasowy, maksymalną dopuszczalną stratę kapitału itp.

Ustalenie powyższych elementów pozwoli nam przede wszystkim dobrać odpowiedni fundusz do naszych oczekiwań i preferencji, służy kontroli i pomoże podjąć odpowiednie działania w czasie trwania inwestycji, w zależności od panującej sytuacji na rynku. Ponadto posiadanie planu pozwala w dużym stopniu na wyeliminowanie wpływu emocji na podejmowane decyzje.

Cel inwestycji i czas jej trwania

Na początku należy zastanowić się nad celem inwestycji i okresem jej trwania, gdyż będzie to rzutować na wybór odpowiedniego rodzaju funduszu. Osoby starsze, które chcąc lokować swoje środki z myślą o emeryturze, do której zostało im np. 2 lata nie powinny wybierać ryzykownych funduszy takie jak np. fundusze akcyjne. Duże wahania cen jednostek funduszy akcyjnych mogą w takim przypadku sprawić, że taka osoba może utracić znaczącą część swojego kapitału, który w czasie trwania _ jesieni życia _ będzie jej potrzebny. Ewentualnym rozwiązaniem wydaje się inwestycja w fundusze, których celem jest ochrona zgromadzonego kapitału (fundusze rynku pieniężnego, fundusze obligacji).

Horyzont inwestycyjny wpływa na poziom akceptowanego ryzyka. Co do zasady im jest dłuższy, tym wyższe ryzyko jesteśmy w stanie zaakceptować. Wybierając okres np. 2-letni, nie powinno się wybierać funduszy akcyjnych, gdzie rekomendowanym okresem inwestycji jest 5-7 lat, gdyż w tym czasie mogą one nie wypracować satysfakcjonujących stóp zwrotu lub wręcz przynieść stratę.

Należy również zaznaczyć, że inwestycja w fundusze nie wymaga zaangażowania dużej ilości czasu, ponieważ powierzamy zarządzanie naszymi środkami osobie zarządzającej danym funduszem, który obsługiwany jest przez podmiot zwany Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnymi (TFI)
. Zarządzający funduszem dysponuje jego aktywami zgodnie z przyjętą polityką inwestycyjną. To on decyduje, w jakie aktywa lokowane są środki (np. w akcje której spółki)
, jednak powinniśmy zdawać sobie sprawę, że fakt ten nie zwalnia nas z obowiązku kontroli inwestycji. Na polskim rynku istnieje kilkadziesiąt różnych funduszy, które osiągają w danym okresie różne stopy zwrotu. Patrząc na notowania zobaczymy, że dwa fundusze o zbliżonej polityce inwestycyjnej (np. inwestujące w krajowe małe i średnie przedsiębiorstwa) osiągają odmienne, często istotne różniące się stopy zwrotu.

Dlatego też powinno się konsekwentnie i w miarę na bieżąco (np. co kwartał) weryfikować osiągnięcia wybranego funduszu i w zależności od sytuacji podejmować odpowiednie decyzję np. o jego zmianie. Okresowa kontrola inwestycji minimalizuje ryzyko poniesienia nadmiernej straty np. dzięki dostosowaniu rodzaju funduszu do obecnie panującej sytuacji na rynku finansowym. Przykładem może być rok 2008, kiedy wybuchł kryzys finansowy, w czasie którego prawie wszystkie jednostki funduszy akcyjnych straciły kilkadziesiąt procent swojej wartości. Oczywiście ciężko jest przewidzieć pojawienie się takich zdarzeń, jednak w omawianym przypadku, w miarę wczesne przeniesienie swoich środków (jako reakcja na gwałtowne spadki na giełdach)
np. do funduszy rynku pieniężnego pozwoliło znacznie ograniczyć wysokość strat i ochronić większą część kapitału.

Strategia uśredniania ceny

Istnieje wiele strategii inwestowania w fundusze inwestycyjne, które można dowolnie modyfikować zgodnie z naszymi potrzebami. Bardzo popularną strategią i często stosowaną jest strategia uśredniania ceny, która polega na systematycznym, cyklicznym (np. co miesięcznym) zakupem jednostek uczestnictwa danego funduszu. Jest to strategia, która istotnie zmniejsza ryzyko naszej inwestycji, gdyż całość kapitału nie jest lokowana w jednym momencie.Strategia ta szczególnie jest zalecana w przypadku inwestowania w fundusze agresywne (akcyjne), które charakteryzują się wysokim wahaniami ceny. Wystarczy spojrzeć na wykres notowań, aby zobaczyć, że cena akcji, czy wartość indeksu podlega okresowym wahaniom, raz spadając, a raz wzrastając zgodnie z długoterminowym trendem. Metoda uśredniania sprawia, że kupujemy jednostki w różnych momentach, przez cały założony okres czasu (wspomniany wyżej horyzont inwestycyjny). W czasie bessy jednostki będą zakupywane po niższych cenach, natomiast w czasie hossy po wyższych.

W celu zobrazowania skuteczności takiego podejścia wyobraźmy sobie dwie sytuacje. W obu chcemy zainwestować 10.000 zł w fundusz akcyjny. W pierwszym przypadku całość inwestujemy od razu, w drugim dzielimy wpłaty na dwie po 5.000 zł co miesiąc. Cena jednostki na początku wynosi 100 zł, po 1 miesiącu spada do 95 zł, aby w 2 miesiącu powrócić do ceny na poziomie 100 zł. W pierwszym przypadku kupując 100 jednostek po 100 zł po 2 miesiącach nie osiągamy zysku (cena się nie zmieniła). Natomiast w drugim kupiliśmy na początku 50 jednostek po 100 zł, i 62,5 jednostek (teoretycznie zakładając ich podzielność) po 80 zł. Po dwóch miesiąc posiadamy zatem 112,5 jednostek, które są warte 11.250 zł a nasz zysk wynosi 12,5%. Oczywiście w przypadku zakupu jednostek po wyższych cenach, zysk byłby niższy, jednak wyniki strategii realizowanej w odpowiednim horyzoncie czasowym powinna przynieść satysfakcjonujące rezultaty przy relatywnie niższym ryzyku. Strategia ta sprawdza się bardzo dobrze w przypadku długiego inwestowania na
rynku, charakteryzującym się większą zmiennością (np. rynek akcji).

Przy metodzie uśredniania ważna jest systematyczność i dyscyplina, która jest ceniona przy każdym rodzaju inwestycji. Inwestycja całej kwoty w jednym momencie przyniosłaby najlepsze rezultaty, kiedy zainwestowalibyśmy w przysłowiowym _ dołku _, czyli najniższym poziomie cen, które w praktyce jest niemożliwe do uchwycenia. Tak samo trudne jest wyczucie najwyższych poziomów cen i sprzedaż _ na górce _.

Inwestycje w fundusze związane są z pewnym ryzykiem inwestycyjnym, którego całkowite wyeliminowanie jest niemożliwe. Ważne, aby zdawać sobie z niego sprawę i dostosować charakter inwestycji do własnych preferencji i potrzeb. Ustalenie podstawowych zasad inwestycji w fundusze, które zostały opisane powyżej przyczynia się do zmniejszenia tego ryzyka i sprawia, że inwestowanie w fundusze staje się bezpieczniejsze i co ważne, bardziej świadome.