Opcje na akcje – instrument dostępny na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych zaledwie trzeci tydzień – wkrótce mogą stać się giełdowym przebojem. Inwestując w opcje mamy szansę osiągnąć bardzo wysokie zyski, natomiast nasze straty – nawet przy najgorszym scenariuszu giełdowym – nie będą nigdy większe niż koszt nabycia opcji.
Opcje na akcje spółek to instrument znany na rynkach finansowych od ponad 30 lat. Po raz pierwszy zostały wprowadzone do obrotu w 1973 roku przez giełdę Chicago Board Options Exchange (CBOE).
Po sukcesie CBOE, jeszcze w latach siedemdziesiątych XX wieku, wprowadzono je na kilku innych giełdach w USA, Kanadzie, Australii, Wielkiej Brytanii i Holandii.
Dziś uznawane są za jeden z najpopularniejszych instrumentów pochodnych na świecie.
64 proc. handlu opcjami na akcje odbywa się w Ameryce, 34 proc. w Europie, 2 proc. – w Azji (dane z 2003 r.).
W ofercie GPW w Warszawie opcje na akcje pojawiły się 17 października 2005 r. Na razie handlować możemy opcjami kupna i opcjami sprzedaży wystawionymi na akcje pięciu najbardziej płynnych firm warszawskiego parkietu: KGHM, Pekao, PKN Orlen, Prokom i TP S.A.
Obecnie mamy do wyboru 80 różnych serii opcji na akcje (w przyszłości będzie ich zapewne więcej).
Czym jest opcja?
Opcja na akcje jest kontraktem dającym jej właścicielowi (nabywcy) prawo do kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży) ustalonej liczby danego rodzaju akcji, w określonym czasie, po pewnej, uzgodnionej cenie.
Warunki takiego kontraktu mogą przewidywać rozliczenie opcji w tzw. formie dostawnej czyli rzeczywistej transakcji kupna/sprzedaży danych akcji. I tak dzieje się na zdecydowanej większości giełd światowych.
Tymczasem na warszawskiej giełdzie jedyną formą rozliczenia opcji na akcje jest na razie rozliczenie pieniężne.
Chcąc zarobić na opcjach podejmujemy grę, w której obstawiamy kierunek zmiany kursu akcji. Możemy obstawiać:
wzrost kursu - inwestujemy wtedy w opcje kupna (opcje call), dające posiadaczowi prawo nabycia akcji
spadek kursu – inwestujemy w opcje sprzedaży (opcje put), uprawniające właściciela do zbycia akcji, na które opiewa opcja.
Na światowych giełdach przeważają opcje na akcje, które można zrealizować w dowolnym dniu giełdowym, nie późniejszym niż dzień wygaśnięcia opcji. Są to opcje tzw. stylu amerykańskiego.
Na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych notowane są obecnie wyłącznie opcje tzw. stylu europejskiego, które mogą być zrealizowane tylko w jednym, z góry określonym terminie (nazywanym terminem wygaśnięcia).
Jak obracać opcjami?
Kupując opcje na akcje płacimy sprzedawcy cenę zakupu opcji, tzw. premię opcyjną (jej wartość wyceniana jest przez rynek). I praktycznie jest to jedyna kwota, jaką ryzykujemy przy tego rodzaju inwestycji. Zyskać możemy natomiast dużo więcej, dzięki zastosowaniu dźwigni finansowej.
I to właśnie – strata ograniczona do wysokości premii opcyjnej i nieograniczone zyski - odróżnia opcje od kontraktów terminowych. W przypadku kontraktów strata może być bowiem dużo większa niż zainwestowana kwota i wymaga ona pokrycia z wolnej gotówki na rachunku maklerskim (co może zakończyć się nawet utratą całego portfela).
Na jedną opcję przypada określona w standardzie liczba akcji, np. na 1 opcję na akcje TP S.A. przypada pakiet 500 akcji tej spółki, na 1 opcję na akcje Pekao – pakiet 100 akcji.
Opcje, podobnie jak akcje, notowane są w systemie notowań ciągłych, w godzinach 9.00 – 16.30. Możemy składać na nie wszystkie rodzaje zleceń maklerskich, z wyjątkiem zleceń PKC (po każdej cenie), PCRO (po cenie rynkowej na otwarcie) oraz PCR (po cenie rynkowej).
Jak zarabiać na opcjach?
Najprostszym sposobem inwestowania w opcje na akcje jest kupienie opcji i czekanie do dnia ich wygaśnięcia (najdłuższa seria opcji żyje 6 miesięcy).
Jeżeli nasze oczekiwania co do kierunku zmiany kursu akcji okażą się słuszne, wówczas w terminie wygaśnięcia opcji na te akcje otrzymamy kwotę rozliczenia.
Inwestorzy giełdowi zaprawieni w bojach na trudnym rynku kontraktów terminowych mogą spróbować strategii dla aktywnych graczy.
Polega ona na kupieniu opcji po niższym kursie i sprzedaniu ich po wyższym. W tym przypadku możliwe jest osiągnięcie sporych zysków, gdyż procentowe zmiany kursu opcji są o wiele większe niż zmiany kursu akcji.
Trzeba jednak pamiętać, że kurs opcji kupna będzie rósł wraz ze wzrostem kursu akcji, natomiast kurs opcji sprzedaży będzie rósł wtedy, gdy kurs akcji będzie spadać.
Najbardziej doświadczeni inwestorzy giełdowi oprócz kupowania opcji mogą próbować je również wystawiać.
Wystawiając opcje otrzymujemy od kupującego premię opcyjną, w zamian za co, jeżeli zajdzie taka konieczność (gdy prognozy kupującego opcję sprawdzą się), w terminie wygaśnięcia opcji będziemy musieli wypłacić kupującemu kwotę rozliczenia.
Można również tworzyć strategie bardziej złożone, wykorzystując w inwestycji wiele serii opcji oraz innych instrumentów pochodnych albo próbować użyć opcji jako narzędzia do zabezpieczenia swoich inwestycji przed niekorzystnymi zmianami kursu akcji.
To jednak wymaga sporego obycia z giełdą.
Co pokaże przyszłość?
W dniu debiutu opcji na akcje na warszawskim parkiecie, 17 października 2005 r., łączny wolumen obrotu na tym instrumencie wyniósł zaledwie 85 sztuk (podczas, gdy na opcjach na WIG20, istniejących od 2003 r., wyniósł on ponad 1600 sztuk).
Debiut nie wypadł więc imponująco. Jednak już po kilku dniach zainteresowanie inwestorów opcjami na akcje znacznie wzrosło. Specjaliści z GPW przewidują, ze do końca roku obrót opcjami sięgnie poziomu 200-300 sztuk dziennie.
Można się więc spodziewać, że oceniana na co najmniej kilka tysięcy osób, grupa inwestorów indywidualnych, stosunkowo szybko doceni walory tego ciekawego instrumentu giełdowego.
Zobacz także wiele praktycznych informacji dla tych, którzy grają na giełdzie: