Brukselski szczyt w cieniu Portugalii i Libii

Stojąca w obliczu konieczności radykalnych cięć i oszczędności budżetowych Portugalia pogrążyła się w kryzysie politycznym po odrzuceniu w środę przez parlament w Lizbonie radykalnego, antykryzysowego planu, który miał doprowadzić do redukcji deficytu budżetowego do 3 proc. PKB w 2012 r. Premier Jose Socrates podał się do dymisji.

Unijni przywódcy wchodząc na szczyt wzywali Portugalię do respektowania zobowiązań uzgodnionych z Komisją Europejską. A także - w trosce o stabilność strefy euro - deklarowali gotowość udzielenia jej pomocy z funduszu na ratowanie krajów strefy euro w potrzebie. Szef eurogrupy Jean-Claude Juncker oszacował, że może chodzić o 75 mld euro.

By uniknąć takich kryzysów w przyszłości, przywódcy zatwierdzą na szczycie cały pakiet reform, w tym zmianę Traktatu UE i Pakt Euro Plus dla zwiększenia konkurencyjności strefy euro, otwarty także dla krajów spoza eurolandu, które będą mogły zgłaszać swój udział.

_ - Polska wydaje się krajem najlepiej przygotowanym spoza strefy euro, aby do paktu przystąpić _ - powiedział premier Donald Tusk w Brukseli przed rozpoczęciem szczytu. Zapowiedział, że zadeklaruje intencję przystąpienia do Paktu Euro Plus.

Wolę wejścia deklarują też Dania, Bułgaria, Litwa i Łotwa, co oznacza, że w Pakcie będą 22 kraje. Będą musiały realizować jego wymogi: co roku będą się politycznie zobowiązywać do zbliżania polityk gospodarczych w wybranych dziedzinach, takich jak zatrudnienie, konkurencyjność gospodarcza czy stabilność finansów publicznych. Doroczne szczyty krajów-uczestników będą sprawdzać realizację zobowiązań.

Szefowie państw i rządów będą także rozmawiać o wydarzeniach w Libii, gdzie kilka krajów UE z Francją i Wielką Brytanią na czele zaangażowało się w naloty mające na celu ochronę cywilów przed siłami pułkownika Muammara Kadafiego. UE jako całość rozpoczęła natomiast planowanie operacji humanitarnej w Libii z wykorzystaniem zasobów wojskowych w celu ewakuacji uchodźców do krajów ich pochodzenia.

_ - Nie dysponujemy dzisiaj możliwościami - nie wiem, czy to miałoby większy sens - żeby w Libii organizować akcję humanitarną chociażby ze względu na gigantyczne ryzyko z tym związane - powiedział Tusk przed szczytem . - Jest za wcześnie, by mówić o ewentualnym udziale Polski w tej operacji _ - dodał.

Ale potwierdził, że jedną z możliwości jest wysłanie polskiego szpitala polowego albo udostępnienie wykupionych przez Polskę godzin lotów samolotów transportowych Globemaster.