Komisja Europejska przedstawiła projekt przepisów, które mają umożliwić Unii Europejskiej skuteczniejszą walkę z dopalaczami - nowymi substancjami psychoaktywnymi stosowanymi zamiast nielegalnych narkotyków takich jak kokaina i ekstazy.
Na podstawie przepisów proponowanych przez Komisję szkodliwe substancje psychoaktywne będą szybko wycofywane z rynku bez uszczerbku dla ich legalnego wykorzystania do celów przemysłowych i handlowych. Wniosek opracowano po ostrzeżeniach Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) oraz Europolu dotyczących skali tego zjawiska, a także po publikacji sprawozdania z 2011 r., w którym stwierdzono, że obecny unijny mechanizm przeciwdziałania problemowi nowych substancji psychoaktywnych wymaga wzmocnienia (IP/11/1236).
Wniosek w sprawie nowych przepisów przedstawiła dziś wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Viviane Reding wraz z wiceprzewodniczącym Antonio Tajanim oraz komisarzem Tonio Borgiem.
_ - Dopalacze stanowią coraz większy problem w Europie i zagrażają przede wszystkim młodym ludziom. W sytuacji pozbawionego granic rynku wewnętrznego do rozwiązania tego problemu potrzebne są wspólne przepisy UE - powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, unijna komisarz ds. sprawiedliwości. Proponujemy dziś stanowcze unijne prawo dotyczące nowych substancji psychoaktywnych, aby UE mogła działać szybciej i skuteczniej, w tym tymczasowo wycofywać szkodliwe substancje z rynku ze skutkiem natychmiastowym. _
Nowe substancje psychoaktywne stanowią coraz większy problem, w latach 2009-2012 ich liczba w UE potroiła się. W 2013 r., jak dotąd, co tydzień zgłaszano więcej niż jedną nową substancję. Zjawisko to wymaga działania na szczeblu europejskim. Substancje te są coraz łatwiej dostępne przez internet i szybko rozpowszechniane wśród państw członkowskich UE: 80 proc. nowych substancji psychoaktywnych wykrywa się w więcej niż jednym państwie UE.
Najbardziej narażone jest młode pokolenie: Według badania Eurobarometru z 2011 r. na temat stosunku młodzieży do narkotyków 5 proc. młodych ludzi w UE zażyło taką substancję przynajmniej raz w życiu. Najwięcej takich osób było w Irlandii - 16 proc., a następnie w Polsce, na Łotwie i w Wielkiej Brytanii - blisko 10 proc.. Substancje te stanowią duże zagrożenie dla zdrowia publicznego i całego społeczeństwa.
Zażywanie nowych substancji psychoaktywnych może mieć śmiertelne skutki. Uważa się na przykład, że substancja 5-IT spowodowała zgon 24 osób w czterech państwach UE w okresie zaledwie pięciu miesięcy między kwietniem a sierpniem 2012 r. Substancję 4-MA o działaniu podobnym do amfetaminy wiąże się ze śmiercią 21 osób w czterech państwach UE w latach 2010-2012.
Europa musi działać w sposób skuteczny i zdecydowany. Obecny system wykrywania i zakazywania tych nowych narkotyków, ustanowiony w 2005 r., już nie spełnia oczekiwań. Wniosek Komisji usprawni i przyspieszy unijne działania w zakresie przeciwdziałania nowym substancjom psychoaktywnym, ponieważ zapewni:
Szybszą procedurę: Obecnie objęcie danej substancji zakazem w UE zajmuje przynajmniej dwa lata. W przyszłości Unia będzie w stanie wprowadzić taki zakaz w ciągu zaledwie 10 miesięcy. W wyjątkowo poważnych sytuacjach procedura ta zostanie jeszcze bardziej skrócona, ponieważ możliwe będzie również wycofanie substancji z rynku ze skutkiem natychmiastowym na okres jednego roku. Dzięki temu przepisowi dana substancja nie będzie już dostępna dla konsumentów, a w tym czasie przeprowadzona zostanie pełna ocena ryzyka. W obowiązującym teraz systemie nie ma możliwości zastosowania środków tymczasowych i Komisja musi czekać, aż sporządzone zostanie sprawozdanie z pełnej oceny ryzyka, zanim przedstawi wniosek w sprawie ograniczeń dotyczących danej substancji.
Bardziej proporcjonalny system: Nowy system pozwoli na stosowanie stopniowego podejścia, dzięki któremu substancje, które stwarzają umiarkowane zagrożenie, zostaną objęte ograniczeniami na rynku konsumenckim, natomiast substancje stanowiące duże zagrożenie – pełnymi ograniczeniami rynkowymi. Tylko najbardziej szkodliwe substancje, które stwarzają poważne zagrożenie dla zdrowia konsumentów, zostaną poddane przepisom prawa karnego, jak w przypadku nielegalnych narkotyków.
W aktualnym systemie Unia ma tylko dwa rozwiązania do wyboru: niepodejmowanie żadnego działania na poziomie UE lub nałożenie pełnych ograniczeń rynkowych i sankcji karnych. Ten brak opcji oznacza, że wobec niektórych szkodliwych substancji Unia nie podejmuje obecnie żadnych działań. W nowym systemie Unia będzie mogła zająć się większą liczbą przypadków i zastosować bardziej proporcjonalne środki, dostosowując działania do zagrożeń i uwzględniając legalne wykorzystanie substancji do celów handlowych i przemysłowych.
Aby wniosek Komisji stał się obowiązującym prawem, musi zostać przyjęty przez Parlament Europejski i państwa członkowskie w Radzie Unii Europejskiej.
W Strategii antynarkotykowej UE na lata 2013-2020 wyznaczono priorytety unijnej polityki w dziedzinie zwalczania narkotyków. Pojawienie się i szybkie rozprzestrzenianie się nowych substancji psychoaktywnych uznano za nowe wyzwanie, z którym należy się stanowczo zmierzyć, między innymi za pomocą wzmocnienia obowiązującego prawodawstwa UE.
W ostatnich latach w UE wykrywa się średnio jedną nową substancję psychoaktywną tygodniowo, a według prognoz liczba tych substancji będzie rosnąć w nadchodzących latach. Od 1997 r. w państwach członkowskich wykryto ponad 300 substancji, a ich liczba w latach 2009-2012 potroiła się (z 24 w 2009 r. do 73 w 2012 r.).
Na mocy obowiązującego aktu prawnego, decyzji Rady 2005/387/WSiSW, Komisja może się zwrócić do państw członkowskich z wnioskiem o objęcie nowych substancji środkami prawa karnego. Dzięki temu mechanizmowi 9 substancji objęto ograniczeniami i sankcjami karnymi. Ostatnio w 2010 r. Komisja przygotowała wniosek i doprowadziła do przyjęcia obowiązującego w całej UE zakazu dotyczącego mefedronu, narkotyku podobnego do ekstazy (MEMO/10/646), a na początku 2013 r. - zakazu dotyczącego substancji 4-MA, podobnej do amfetaminy (IP/13/75). W czerwcu 2013 r. Komisja zaproponowała również objęcie zakazem syntetycznego narkotyku 5-IT (IP/13/604).
W sprawozdaniu z 2011 r. stwierdzono, że obecny system ma trudności z dotrzymaniem kroku dużej liczbie nowych substancji pojawiających się na rynku. Objęcie jednej substancji środkami ograniczającymi zajmuje dwa lata. Przestępcy mogą wówczas obejść środki kontroli, wprowadzając niewielkie zmiany w strukturze chemicznej substancji, które nie łagodzą poważnych szkodliwych skutków jej zażywania. Ponadto fakt, że obecny system przewiduje tylko dwie opcje - zastosowanie środków prawa karnego lub niepodejmowanie działań - ogranicza możliwości działania Unii. Brakuje większej liczby skutecznych rozwiązań w zakresie środków kontroli, które umożliwiałyby szybkie i ukierunkowane działanie.
Przedstawione propozycje przepisów są odpowiedzią na powtarzające się ostrzeżenia Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) i Europolu. Są też reakcją na apele Parlamentu Europejskiego i państw członkowskich.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Bruksela chce zwiększyć przepływ pracowników Obecnie tylko 3 proc. obywateli w Unii, a więc 9,5 mln osób, mieszka i pracuje w innym państwie członkowskim. | |
| Unia rzuca nam kolejne kłody pod nogi Według polskich europosłów, wprowadzenie obciążeń dla sektora energetycznego to działanie na szkodę interesów gospodarczych Europy. | |
| Platforma przeciwko handlowi ludźmi W Brukseli zainaugurowano prace platformy łączącej ponad 100 organizacji, zaangażowanych w walkę z handlem ludźmi w krajach UE i Chorwacji. |