Szwecja poszukuje nowej strategii bezpieczeństwa

Szwedzi mogą wzmocnić obronność swego kraju opierając się w większym stopniu na współpracy regionalnej, w tym z Polską.

_ - Szwecja w większym stopniu może otworzyć się na współpracę wojskową z państwami NATO w regionie, takimi jak Polska czy Niemcy _ - twierdzi Justyna Gotkowska, autorka publikacji _ Szwedzki szpagat. Polityka obronna Szwecji a region Morza Bałtyckiego _. Raport zostanie wydany w kwietniu w ramach serii _ Punkt Widzenia _ warszawskiego Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW).

Według Gotkowskiej _ wzmożona kooperacja z udziałem Polski i Szwecji może rozgrywać się w różnych formatach regionalnych, w których biorą udział państwa regionu Morza Bałtyckiego i to zarówno w ramach UE, ale i NATO, którego Szwecja jest istotnym partnerem _. Głównymi partnerami Szwecji we współpracy wojskowej są i pozostaną jednak państwa nordyckie.

W Szwecji debata na temat polityki bezpieczeństwa rozgorzała pod koniec grudnia ubiegłego roku, po tym jak szef sztabu generalnego generał Sverker Goeranson w wywiadzie dla dziennika _ Svenska Dagbladet _ przyznał, że w przypadku ataku zbrojnego Szwecja jest w stanie bronić się samodzielnie tylko przez tydzień. Efektem takiej oceny są polityczne naciski na zwiększenie spadających w ostatnich latach nakładów na wojsko. W ramach reformy z lat 90. zlikwidowano ważne bazy wojskowe, np. na Gotlandii, która w okresie zimnej wojny narażona była na atak ze strony Układu Warszawskiego. W 2010 roku zniesiono w Szwecji powszechny obowiązek służby wojskowej,

Z analizy OSW wynika, że w Szwecji coraz głośniej mówi się o przystąpieniu do NATO. Nie ma na razie koniecznego w tej sprawie konsensusu centroprawicowej koalicji z socjaldemokratyczną opozycją. _ Nie sądzę, aby Szwecja weszła do NATO w ciągu najbliższych pięciu lat. Szwedzcy politycy, nawet zwolennicy członkostwa, bardzo ostrożnie o tym mówią. Wyborcy wciąż postrzegają Szwecję jako kraj neutralny _ - wyjaśnia Justyna Gotkowska.

Od lat 90. z kluczowych dokumentów stopniowo znikały zapisy mówiące o tym, że Szwecja jest krajem neutralnym. Przypieczętowaniem zmiany podejścia było przyjęcie w 2009 roku doktryny o solidarności z państwami nordyckimi i unijnymi. Szwecja zobowiązała się udzielić pomocy partnerom lub też oczekuje od nich wsparcia w przypadku ataku zbrojnego lub klęski żywiołowej.

O tym, że doktryna neutralności nie jest już aktualna świadczy również bliska współpraca Szwecji z NATO. Szwedzi uczestniczą w operacji w Afganistanie, brali też udział w interwencji w Libii.

Według ekspertki OSW na poszukiwanie przez Szwecję nowej strategii w dziedzinie obronności wpływ miała wojna rosyjsko-gruzińska z 2008 roku, modernizacja sił zbrojnych Rosji, a także spadek własnych zdolności obronnych. Wyzwaniem jest możliwość wystąpienia kryzysów w państwach bałtyckich czy na Dalekiej Północy, związanych z eksploatacją surowców naturalnych.

Wśród szwedzkich polityków pojawiają się głosy, że członkostwo w NATO mógłby zastąpić inny sojusz - powstały z nordyckiej czy też szwedzko-fińskiej współpracy wojskowej. Szwedzkie i fińskie samoloty w 2014 roku mają brać udział w nadzorze przestrzeni powietrznej Islandii. Takie sojusze są jednak mało prawdopodobne.