Rozwiązanie umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia

Stosownie do art. 55 § 1 oraz § 11 Kodeksu pracy (k.p.), rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez zachowania terminu wypowiedzenia może nastąpić w dwóch sytuacjach:

• jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
  • gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Umowa zostaje rozwiązana z chwilą doręczenia oświadczenia pracodawcy.

Rozwiązanie umowy przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia pociąga za sobą takie skutki, jakie ustawa przewiduje dla rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Pracownik ma prawo do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia w sytuacji, w której pracodawca dopuścił się naruszenia swoich podstawowych obowiązków wobec pracownika. Przepisy Kodeksu pracy nie wskazują wprost katalogu podstawowych obowiązków pracodawcy, wobec czego uznanie danego obowiązku za podstawowy jest wynikiem praktyki orzeczniczej sądów oraz wypowiedzi doktryny.

Zobacz co warto wybrać

Wskazuje się, że za podstawowe obowiązki pracodawcy należy uważać obowiązki wymienione w art. 94 k.p., który mówi m.in. o obowiązku zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a także terminowej i prawidłowej wypłaty wynagrodzenia za pracę czy przeciwdziałania dyskryminacji. Naruszenie obowiązków pracodawcy musi mieć charakter ciężki.

Podobnie jak w wypadku rozwiązania umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym przez pracodawcę, oświadczenie o rozwiązaniu nie może zostać złożone po upływie jednego miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Oznacza to, że na przykład w wypadku zaległości w wypłacie wynagrodzenia za pracę, pracownik ma prawo rozwiązać umowę bez zachowania terminu wypowiedzenia w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym roszczenie o wypłatę pensji za dany miesiąc stało się wymagalne.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy powinno zostać złożone na piśmie, jednakże Kodeks pracy nie przewiduje wyraźnej sankcji w wypadku niespełnienia tego wymogu. Przyjmuje się, że rozwiązanie umowy bez zachowania formy pisemnej jest skuteczne oraz, że przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące niedopuszczalności dowodu zeznań świadków oraz przesłuchania stron w wypadku niezachowania formy pisemnej zastrzeżonej dla celów dowodowych, nie znajdują w tym wypadku zastosowania. Oświadczenie wywołuje skutek z chwilą doręczenia pracodawcy, przy czym skutek doręczenia ma również odmowa przyjęcia oświadczenia przez pracodawcę.

Praca na dwóch etatach nie jest zabroniona

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia skutkuje rozwiązaniem umowy niezależnie od tego, czy przyczyny, którymi rozwiązanie umowy zostało uzasadnione występują w rzeczywistości czy nie. W wypadku bezpodstawnego rozwiązania umowy lub rozwiązania jej z naruszeniem jednomiesięcznego terminu, stosownie do art. 611 w związku z art. 612 k.p. pracodawcy przysługuje roszczenie odszkodowawcze w wysokości przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia, a w przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Jeżeli rozwiązanie umowy przez pracownika następuje w związku z dopuszczeniem się przez pracodawcę naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, wówczas pracownik uprawniony jest do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia należnego za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Odszkodowanie to, stosownie do art. 254 § 2 k.p. może być dochodzone w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Żądanie odszkodowania, z którym pracownik wystąpił po upływie 14 dni od rozwiązania umowy jest niedopuszczalne, chyba że zachodzą przesłanki do przywrócenia terminu, a pracownik złożył w tym zakresie stosowny wniosek.

Autor jest prawnikiem w Kancelarii BSO Prawo & Podatki